Otuz dördüncü Osmanlı padişahı. II. Abdülhamit, 21 Eylül 1842'de İstanbul'da doğdu. Babası I. Abdülmecit, annesi Çerkez asıllı Tir-i Müjgan Kadın Efendidir. II. Abdülhamit, küçük yaştayken annesini kaybettiği için üvey annesi Piristu Kadın tarafından yetiştirildi. Çocukluğunda çok zayıf bir bünyesi olan Abdülhamit sık sık hastalanırdı. Babasının padişahlığı sırasında bu durumu yüzünden özel ilgi gördü. Hoşgörülü bir ortamda büyüyen II. Abdülhamit, bilim ve kültür derslerinin yanında musiki dersleri de aldı ve piyano çalmayı öğrendi.

Abdülaziz Han'ı tahttan indiren bazı paşalar, V. Murat'ın sağlığının bozulması üzerine, devlet işlerine karışmaması ve yalnız millet meclisinin çıkaracağı kanunlara göre hareket etmesi şartıyla II. Abdülhamit'i 31 Ağustos 1876'da padişah yaptılar. II. Abdülhamit tahta çıktığında Osmanlı Devleti büyük bir bunalımın içindeydi. Karadağ ve Sırbistan'daki savaş imparatorluğun aleyhine dönmüş, Bosna-Hersek ve Girit'te ayaklanmalar çıkmış, ekonomik kriz büyük boyutlara ulaşmıştı. Bu arada Sadrazam Mithat Paşa ve arkadaşlarının isteği üzerine 23 Aralık 1876'da I. Meşrutiyet ilân edildi. Meclis-i Mebusanın ilk işi Rusya'ya savaş açmak oldu. "93 Harbi" adıyla tarihe geçen bu savaş, Osmanlı Devleti için tam bir felâket getirdi. Ruslar İstanbul önlerine kadar geldi. Bir milyondan fazla Türk, Bulgaristan'dan İstanbul'a göç etti. Anlaşma isteyen II. Abdülhamit, ilk iş olarak Meclis-i Mebusanı kapattı (13 Şubat 1878) ve devlet yönetimini eline aldı. Ayastefanos Antlaşması ile Osmanlı Devleti, Makedonya, Batı Trakya, Kırklareli, Kars, Ardahan ve Batum'u kaybetti. Ancak İngiltere ile anlaşan II. Abdülhamit, Kıbrıs'ın yönetimini onlara bırakmak şartıyla, yeniden topladığı Berlin Konferansı'nda kaybedilen toprakların bir bölümünü geri aldı. Bu arada padişahın devlet yönetimindeki gücünü kırmak isteyen İttihat ve Terakki Cemiyeti üyeleri, 23 Temmuz 1908'de II. Abdülhamit'e II. Meşrutiyeti ilân ettirdiler. 31 Mart Vakası nedeniyle İttihat ve Terakki Cemiyeti ileri gelenlerince tahttan indirilen II. Abdülhamit 27 Nisan 1909'da, Selânik'e gönderildi. II. Abdülhamit, Balkan Savaşı'nın çıkmasından sonra İstanbul'a getirilerek Beylerbeyi Sarayı'na yerleştirildi ve 10 Şubat 1918'de öldü.

Otuz üç yıl boyunca iktidarda kalan II. Abdülhamit, eğitime önem vermiş ve bu alanda hizmet verecek birçok bina yaptırmıştır. Bunlar arasında; üniversiteler, güzel sanatlar akademisi, ticaret ve ziraat okullarıyla ilk ve orta dereceli okullar, dilsiz ve kör okulları, kız meslek okulları sayılabilir. II. Abdülhamit döneminde, il merkezlerine liseler, kazalara ortaokullar kurulmuş ve birçok köyde de ilkokullar açılmıştır.

II. Abdülhamit, yoksul ve kimsesizler için Dârülâceze'yi kurdurmuş, İstanbul'daki Şişli Etfal Hastahanesi'ni de bir kaza sonucu aldığı ağır yanıklardan dolayı ölen küçük kızının anısına yaptırmıştı. Kara yollarını Anadolu içlerine kadar uzatan II. Abdülhamit, İstanbul'dan Bağdat ve Medine'ye kadar demir yolları döşetmiştir.