Irak’ta yetişen evliyanın büyüklerinden. Adeviyye yolunun kurucusudur. İsmi, Adi bin Müsafir bin İsmail bin Musa bin Mervan el-Emevi, künyesi Ebü’l-Fadl’dır. 1074 (H. 467) senesinde Ba’lebek civarında Beyt-i far denilen yerde doğdu. 1160 (H. 555) senesinde Hakkari’de vefat etti. Musul yakınında vefat ettiği de bildirilmiştir.

Zamanının alimlerinden din ve fen ilimlerini tahsil eden Adi bin Müsafir, tasavvuf yoluna girip Ukayl-i Münbeci, Hammad-i Debbas, Abdülkadir Şehrezuri, Abdülkadir-i Geylani, Ebü’l-Vefa Hulvani gibi meşhur evliyanın sohbetinde bulundu. İcazet aldı. Sonra Hakkari dağlarında bir dergah edinip orada ibadet ve irşadla (İnsanlara doğru yolu göstermekle) meşgul oldu. Çeşitli yerlerden gelenler hep onun dergahında yetişip irşadda bulundular. Abdülkadir-i Geylani daima onun üstün hallerinden anlatır; “Eğer peygamberlik çalışma ile elde edilseydi, Adi bin Müsafir mutlaka buna kavuşurdu.” buyururdu.

İlk zamanlar seyyah gibi dağları, sahraları dolaşan Adi bin Müsafir, daha sonra insanları yetiştirmeye, güzel ahlakı, doğru itikadı öğretmeye başladı. Çok kerametleri görüldü. Yüksek halleri ve kerametleri kitaplarda yazılıdır. “Kükremiş aslanın yanında onun ismi söylense, aslan durur, duası sayesinde denizin dalgaları Allahü tealanın izniyle sükunet bulurdu.” sözü onun hakkında meşhurdur.

Adi bin Müsafir rahmetullahi aleyh buyurdu ki:

“Edebini, edeb öğreten hocadan almayan, kendisine uyanları yanlış yola götürür.”

“En küçük bid’atten bile kaçınmayandan, zararı dokunmasın diye siz kaçın.”

“İlimden yalnız konuşma ile yetinen ve hakikatı ile sıfatlanmayan helak olur. İbadet yaparken fıkhın gereğini yerine getirmeyen, ibadet yapmış sayılmaz. Fıkıh bilgisi öğrenirken vera sahibi (şüphelilerden sakınan) olmayan aldanır. Kendisine lazım olan işleri yapan ise kurtulur.”

“Elinden adet dışı şeyler zuhur eden birini görürseniz, o haline hemen aldanmayın. Hak tealanın emirlerini yapıp, yasaklarından kaçınmasını görünceye kadar dikkatli olun.”

Eserleri:

1) İtikadu Ehl-is-Sünne, 2) Vesaya, 3) Adab-ün Nefs.