Her yıl gelişimini yenileyen çok yıllık odunsu bir bitki. Odunsu dokuya sahip, dik durabilen, dallara ayrılan ve tek bir gövdeden oluşan yüksek yapı, ağaçların tipik özelliğidir. Çalı adıyla anılan odunsu bitkilerin boyu genellikle ağaçlardan daha kısadır ve ana gövdeleri çoğu kez birden fazladır.

Ağaçların gelişme organları kökler, gövde ve yapraklardır. Kökler ağacı toprağa bağlayarak topraktan besin maddelerini ve suyu emer. Hemen hemen bütün ağaçların kökü toprağın altındadır ve çok uzun yıllar boyunca uzun mesafelere kadar uzanabilir. Gövde, dalları, dalcıkları, üreme organlarını ve yaprakları taşır. Köklerin emdiği su ve besin maddelerini dal ve yapraklara aktaran gövde, fotosentez yoluyla üretilen besinleri de depolama ve gelişme dokularına taşır. Ağaçlardaki dallanma, kabuk, yaprak, çiçek, meyve ve diken gibi özellikler, türler arasında biçim, renk ve yapı açısından farklılık gösterir.

Ağaçlar genellikle, en az bir mevsimi ılık olan ve yılda 75 mm'nin üzerinde yağış alan bölgelerde yetişir. Ancak az sayıda ağaç türü çöl ve çölümsü bölgelere uyum sağlayabilmiştir.

Bazı ağaçlar yapraklarını kışın döker ve kışı izleyen baharda yeni tomurcuklar verir. Bu ağaçlara yaprak döken ağaçlar denir. Bazı ağaçlar da yapraklarını yaz-kış dökmediği için her dem yeşil ağaçlar veya yaprak dökmeyen ağaçlar olarak bilinir. Bir ağacın gövdesindeki halkaları sayarak o ağacın kaç yaşında olduğunu anlaşılır. Ilıman bölgelerde yetişen ağaçların çoğunda her yıl, bir önceki yılın odununu dıştan saran yeni bir odun katmanı oluşur. Bu katmanlar daire biçiminde olduğundan, bu halkalara yıllık halka ya da yaş halkası adı verilir.

Ağaçların ataları ilk kez günümüzden 395-345 milyon yıl önce Devoniyen Döneminde ortaya çıkmıştı. Dönemin sonlarına doğru tohumlu bitkiler belirmeye başladı. 345-280 milyon yıl önce yaşanan sıcak ve nemli Karbonifer Dönemde çok büyük ağaçlar ve sık ormanlar oluştu. Karbonifer Dönemin ormanlarındaki pek çok ağaç türü, 280-225 milyon yıl önce yaşanan Permiyen Dönemin soğuk ve kurak iklim koşullarında ortadan kalktı. Yaklaşık 200 milyon yıl önce Jura Döneminde açık tohumlular, yaklaşık 136-65 milyon yıl önceki Tebeşir (Kretase) Dönemindeyse çiçekli bitkiler ortaya çıktı.

Başlıca yakacak ve inşaat maddelerinden biri olan odun, kâğıt yapımında kullanılan odun hamuru ve meyve gibi ürünlerin kaynağı olan ağaçlar, bu yönleriyle ekonomik değeri olan bitkilerdir. Ayrıca fotosentez sırasında karbon dioksit alıp oksijen salarak havanın temizlenmesine yardımcı olurlar. Suyu emmeye yarayan kök sistemleri sayesinde selleri, toprak kaymalarını ve erozyonu engellerler.

İLGİLİ KONULAR

Yaş Halkası, Yaprak Döken Ağaçlar, Yaprak Dökmeyen Ağaçlar