Alm. Alphateilchen (n), Fr. Particule alpha, İng. Alpha particle. Radyoaktif elementlerin çekirdeğinden yayınlanan pozitif yüklü tanecik. Alfa taneciği helyum elementinin çekirdeği olup pozitif yüklü iki protondan (p) ve yüksüz iki nötrondan (n) meydana gelmiştir. Radyoaktif bir element bir alfa taneciği neşrettiği zaman, elementin atom numarası 2, kütle numarası ise 4 azalır. Böylece alfa ( a ) taneciği neşreden bir element başka bir elemente dönüşmüş olur. Meslela atom numarası 84, kütle numarası 210 olan polonyum-210, alfa taneciği salarak alfa bozunmasına uğradığında, atom numarası 82 olan kurşun- 206’ya dönüşür.

Alfa taneciğinin hızı, dolayısıyla enerjisi ve çekirdekten ayrıldıktan sonra ne kadar yol alabileceği bozunan çekirdeğin özelliğine bağlıdır. Bir alfa taneciği, ışık hızının onda biri kadar yüksek bir hızla çekirdekten fırlamasına mukabil, maddeye nüfuz gücü çok yüksek olmadığından havada ancak 3-13 cm arasında yol alabilir. Bu da yaklaşık 4-10 milyon elektron volt arasında değişen bir enerji miktarına karşılık gelir.

Alfa taneciği yayan başlıca elementlere, atom numarası 83 olan bizmuttan daha ağır elementler ve atom numarası 60 olan neodim ile atom numarası 71 olan lutesyum arasında yer alan nadir toprak elementleri arasında rastlanır. Alfa bozunmasıyla yarılanma süresi (yarı ömür) yaklaşık bir mikro saniye ile milyarlarca yıl arasında değişir.