25 Ağustos 1947' de Hendek' te (Sakarya) Balıklı Şeyh köyünde doğdu. Babası Şeker(1925- 1993), annesi Müzeyyen hanım(1924- 1977) tütün ziraatiyle geçiniyordu.
Ali BİRİNCİ İlk mektebin ilk üç senesini köyünde, son iki senesini Hendek'te okudu. Cumhuriyet İlkokulunu (1960), Hendek Orta Okulunu (1963), Ankara Polis Kolejini(1966) bitirdi. Polis Enstitüsü 1. sınıfından ayrılarak A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi, İktisat ve Maliye Bölümünden mezun oldu (1973),
Emniyet Genel Müdürlüğünde (1973 - 1976), Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi (Sivas) Tarih Bölümünde çalıştı (1976 - 1988) . 30 Haziran 1988'de Polis Akademisinde vazifeye başladı. Türk Siyasi Tarihi ve İnkılâp Tarihi dersleri veriyor. 18 Haziran1986' da, Hürriyet ve İtilâf Fırkası başlıklı doktorasını verdi. 1993' de doçent, 2000' de Yakınçağ Tarihi profesörü oldu.3 Ekim 1989-25 Eylül 1990 arasında Fransa’da Paris’te meslekî çalışmalarda bulundu.25 Eylül 2002-28 Temmuz 2004 devresinde Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi’nde ders verdi ve Üniversitenin dergisi Sosyal Bilimler’i dokuz sayı çıkardı ve bu arada Kırgızca ve Rusça kurslarına devam etti.
Ali Birinci yazı hayatı 1968 senesinde şiirle başladı ve ilk şiiri o zaman Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde bulunan öğrenci derneklerinden Hür Düşünce Kulübü ‘nün yayın organı Millî Düşünce dergisinde ( Ocak 1968) çıktı. Daha sonra Fikir ve Sanatta Hareket dergisinde ilk denemeleri ve diğer şiirleri basıldı. Doktora tezini verdikten ( 18 Haziran 1986) sonra bilhassa Tarih ve Toplum, Dergâh, Yeni Türkiye, Polemik, Türk Yurdu ve Kebikeç ile Müteferrika dergilerinde yakın devrin siyasî hayatı, tarihî şahsiyetleri ve yazarları hakkında yazılar yazdı. Bu yazılarının 1999 senesi sonuna kadar neşredilmiş olanları Dergâh yayınları tarafından üç cilt hâlinde bastırıldı. Bu arada başka yazarların eserlerinden yirmi kadarını baskıya hazırladı.
KİTAPLARI ve MAKALELERİ:
I-KİTAPLARI:
1-Hürriyet ve İtilaf Fırkası, İstanbul, 1990, 300 s. Dergâh Yayınları.
2- Matbuat Âleminde Birkaç Adım, İstanbul 1992, 68 s. Emek Matbaacılık
3- Müverrih-i Mâderzâdın Fülânnâmesi, İstanbul 1994, 87 s. Emek Matbaacılık
4- Tarihin Gölgesinde, İstanbul, 2001, 456 s. Dergâh yayınları
5- Tarih Yolunda, İstanbul, 2001, 328 s. Dergâh yayınları
6- Tarih Uğrunda, İstanbul, 2001, 270 s. Dergâh yayınları
7- Tarihin Alacakaranlığında,
II-BASKIYA HAZIRLADIĞI KİTAPLAR:
1- Abdülmecid Fehmi (Derin), Manastır’ın Unutulmaz Günleri (Haz. Ayşe Şen-Ali Birinci), İzmir, 1993 , 44 s.
2 Selim Nüzhet Gerçek (Haz. Ali Birinci- İsmail Kara) İstanbul'dan Ben de Geçtim, İstanbul 1997 296 s. Kitapevi
3- Mahalle Mektebi Hatıraları (Haz. İsmail Kara-Ali Birinci) İstanbul, 1997 194 s. Kitabevi. İkinci baskı :İstanbul, 2005 ,467 s. Dergâh Yayınları
4- "Kamil Kepecioğlu" Tarih Lûgatı,(Haz.Ali Birinci) Ankara, 1999 365 s. 21.Yüzyıl Yayınları s. IV-X
5- "Mehmet Behçet Yazar" Edebiyatçılar Âlemi(Haz.Ali Birinci) Ankara 1999, 344 s. 21. Yüzyıl Yayınları.
6- Süleyman Necati Güneri (Haz. Ali Birinci),Hatıra Defteri, (İstanbul, 1999) 118s.Dergâh Yayınları
7- Mahmut Nedim Bey, Arabistan'da Bir Ömür (Ali Birinci), İstanbul, 2001 228 s. İsis yayınları.
10- Kamil Su, Karaosmanoğlu Halit Paşa (Haz:Ali Birinci), Manisa, 2002 96 s. Celal Bayar Üniversitesi Yayını
11-Ahmet Kemal Üçok,Görüp İşittiklerim (Haz.Ali Birinci), Ankara,2002 591 s. Okuyan Adam Yayınları
12-Ahmet Kemal Üçok,Çankırı Coğrafyası (Haz.Ali Birinci), Ankara ,2002 205 s. Okuyan Adam Yayınları
13-Hasan Üçok,Çankırı Tarih ve Halkiyatı (Haz.Ali Birinci), Ankara,2002 435 s. Okuyan Adam Yayınları
14-Tahsin Nahit Uygur ,Çankırı Halk Edebiyatı (Haz.Ali Birinci),Ankara ,2002 248 s. Okuyan Adam Yayınları
15-Zeki Mesud Alsan,Mustafa’nın Romanı-Memleket Çocuğu (Haz.Ali Birinci), Ankara,2002 239 s. Vadi yayınları
16-Osman Turan (Haz. Ali Birinci),Ankara,2003, 252 s. Alternatif Yayınları
17-Turhan Yörükan-Ayda Yörükan, Üniversitede İlim ve Ahlak (Haz. Ali Birinci),Ankara, 2003 256 s. Vadi yayınları
18- Zeki Mesud Alsan, Mustafa’nın Romanı- Hürriyet Pervanesi (Haz. Ali Birinci) , Ankara , 2006 , 280 s. Vadi Yayınları
19-Mehmet Selâhattin , Bildiklerim ( Cüneyd Okay ile)) , Ankara , 2006 , 196 s. Vadi Yayınları
20- M.Şerif Korkut, Hayattan Çizgiler-Tanıdıklarım (Haz.Ali Birinci) , İstanbul, 2006 , 112 s. Ötüken yayınları
ŞİİRLERİ ve MAKALELERİ:
1968
1- “ Özlem”( şiir), Millî Düşünce, Sayı. ( Ocak 1968), s.15; Sonbahar adıyla tekrar basıldı ( Fikir ve Sanatta Hareket, Sayı. 47, Kasım, 1969, s. 25).
2- “ Sevgiliye”( şiir), Fikir ve Sanatta Hareket, Sayı. 36 ( Aralık 1968), s. 25
1969
1-“ Gecede” (şiir), Fikir ve Sanatta Hareket, Sayı. 40( Nisan 1969), s. 22
1970
1-“ Bir Dosta Mektuplar ( deneme, Ali Nurettin imzasıyla), Fikir ve Sanatta Hareket, Sayı. 53 ( Mayıs 1970), s. 17; Sayı. 55( Temmuz 1970), s. 9; Sayı. 56 ( Ağustos 1970), s. 8
1971
1-“Türkiye Tarihinde ilk Halk Hareketleri “,Fikir ve San’atta Hareket, Sayı.71(Kasım 1971),s.8- 10
1982
1- “Türk Tarımına Hizmet Eden A. Faik Kurdoğlu”, Karınca, Sayı. 545, (Mayıs 1982), s. 29- 30
1983
1. "1. Meşrutiyet Meclis-i Mebusanında Hükümete Yöneltilen Tenkitler", Sanat Bilim ve Kültürde Orkun. Sayı.8 (Şubat 1983) s.22- 25
1984
1. "Halil Rifat Paşa'nın Tenbihnameleri", C.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı.3 (Sivas, 1984)s. 13- 24
2. "Elazığ'da Bir Kollokyum" Hakikat ,Gazete, Sivas, 4- 11- 18 Haziran 1984
1986
1. "Halil Rifat Paşa'nın Hayatı, Eserleri, Şahsiyeti" (Ahmet Turan Alkan'la), C.Ü.Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı.7 (Kasım, 1986)s. 97- 118
1987
2. Tokat Tarihçisi Halis Turgut Cinlioğlu (1901- 31 Mayıs 1982) Türk Tarihinde ve Kültüründe Tokat Sempozyumu, 2- 6 Temmuz 1986 (Ankara, 1987), s.483- 486
3. "Abdullah Cevdet" Tarih ve Toplum, Sayı.40 (Nisan 1987)s. 58- 63
4. "Hürriyet ve İtilâf Fırkası" Tarih ve Toplum, Sayı.41(Mayıs 1987)s.17- 24
5. "Şükrü Hanioğlu'nun Bir Siyasal Düşünür Olarak Abdullah Cevdet Kitabıyla İlgili Tartışmaya son cevabı" Tarih ve Toplum, Sayı.47 (Kasım 1987)s.61- 64
1988
1. "İttihat ve Terakki Cemiyeti kuruluşu ve ilk Nizamnamesi" Tarih ve Toplum, Sayı.52 (Nisan 1988)s.17-23
2. "İttihat ve Terakki'nin İlk Risalesi: Vatan tehlikede" Tarih ve Toplum, Sayı.54 (Haziran 1988)s.9- 14
3. "Bir Köy Adlı Risale" Tarih ve Toplum, Sayı.57 (Eylül 1988)s.58- 59
4. "Jön Türklüğün Tarihine Dair Dikkate Değer Bir Kitap Hakkında" Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı.56 (Ekim 1988)s. 160- 171
5-Orhan Koloğlu’nun II. Abdülhamid Hakkındaki Kitabı Münasebetiyle”,Türk Dünyası Tarih Dergisi, Sayı.14(Şubat 1988)s.42- 46
1989
1. "Trabzon'da Matbuat ve Neşriyat Hayatı, Trabzon Kültür Sanat Yıllığı (88- 89)'İstanbul, 1989,s.173- 188
2. "Çalışkan Kardeşler Cemiyeti", Tarih ve Toplum, Sayı.64 (Nisan 1989)s.12- 14
3. "Osmanlı İktisat Düşüncesinin Çağdaşlaşması Münasebetiyle: Hayreddinler Hakkında" Tarih ve Toplum, Sayı.64(Haziran 1989)s.64- 65
4. "II. Meşrutiyette Resim Yasakları" Tarih ve Toplum, Sayı.67(Temmuz 1989)s.24- 27
5. "Rıza Tevfik'in Bir Konferansı", Tarih ve Toplum, Sayı.69(Eylül 1989)s.33- 35
6. "Mustafa Suphi Hakkında Belgeler", Tarih ve Toplum, Sayı.70 (Kasım 1989)s.36- 38
7-“Bir Şahsiyet Abidesi Olarak Mehmet Akif Ersoy”,Milli Eğitim, Sayı.83(Mart 1989)s.27- 28
1990
1. "Tarih Kaynakların Neşrine dair Örnekler ve Düşünceler" Tarih Metodoloji ve Türk Tarihinin Meseleleri Kollokyumu, Elazığ, 1990, s.263- 271 (Ayrı basım)
2. "Sadık Vicdanî" (İsmail Kara ile) Tarih ve Toplum, Sayı.78(Haziran 1990)s.35- 38
3. "Bulgaristan'da 120 Yıllık Türk Gazeteciliği Böyle midir?" Tarih ve Toplum, Sayı,85(Ocak 1990)s.35- 38
1991
1. "Bir Serencam-ı Harb'in Talihsiz Serencamı" Tarih ve Toplum, Sayı.86 (Şubat 1991)s.57- 59
2. "Bir Jöntürk'ün Sergüzeşti: Lütfi Fikri Bey'in Günlüğü" Dergâh, Sayı.18(Ağustos 1991)s. 16- 20
3. "Türkiye'de Mektep tarihçiliği ve Mirat-ı Mekteb-i Tıbbıye'nin Yeni Neşri" Dergâh, Sayı.20(Ekim 1991)s.21-22
7. "Habil Adem Pelister Hakkında" Toplumsal Tarih, Sayı.19(Temmuz 1995)s.54- 56
1996
1. "Server İskit" Kebikeç, Sayı. 3(1996)s. 57- 66
2. "Halim Sabit Şibay" Türkiye Cumhuruyeti Devletinin Kuruluş ve Gelişmesine Hizmeti Geçen Türk Dünyası Aydınları Sempozyumu Bildirileri: (23- 26 Mayıs 1996) Kayseri, 1996, s.135- 145
3. "Abdurrahman Nâcim"; Müteferrika, Sayı.8- 9(Bahar, Yaz 1996)s. 109- 116
4. "Burdur Muharriri Dr.M. Şerif Korkut" Türk Yurdu, Sayı. 106(Haziran 1996)s. 70- 71
5. "Türkçe'yi Sevmek İsteyenler için Bir Rehber" Türk Yurdu, Sayı.106(Temmuz 1996)s.14- 16
6. “ Ahiretten bir mektup: BenTürküm Cancağızım”( Ömer Seyfettin müstearıyla), Türk Yurdu, Sayı. 108 ( Ağustos 1996), s. 18
7. "Kemahlı Şeyh İbrahim Hakkı'nın Serencamı" Türk Yurdu, Sayı.110(Ekim 1996)s.3- 7
8. "Birgivi Risalesi: İlk Din Kitap Niçin ve Nasıl Basıldı?" Türk Yurdu, Sayı.112(Aralık 1996)s.13- 14
9. “Selim Nüzhet Gerçek”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1996 c.14 s. 25- 27
1997
1. "Jön Türklük Aleminden Biri İsim: İsmail Kemal Nam'ı Diğer Kemal Mithat" Türk Yurdu, Sayı.113 (Ocak 1997) s.14- 15
2. "Ali Münif Bey'in Hatıraları ve Tarihte Usulsüzlük" Türk Yurdu, Sayı.114(Şubat 1997)s.19- 20
3. "İstanbul Muharriri Balıkhane Nâzırı Ali Rıza Bey" İstanbul Araştırmaları, Sayı.1(Bahar, 1997)s.87- 94
4. "Seyyid Abdülaziz ve Eseri" Türk Yurdu, Sayı.115(Mart 1997)s.24- 26
5. "Hariciye ile Mülkiye Arasında Mehmed Galib Bey" İstanbul Araştırmaları, Sayı.2(Yaz, 1997)s. 73- 89
6. Mehmet Bahaeddin Bey(B.Toven), Müteferrika, Sayı 11- 12 (Yaz, Güz 1997)s. 3-18
7. "Siyaset Meydanında Bir Dersiam: Hoca Ahmet Rasim Avni Efendi'nin Serencamı" İstanbul Araştırmaları, Sayı.3(Güz, 1997)s.163- 183
10. "Ahmet Akgündüz ve Tarih İlminde Ahlak Meselesi", Türk Yurdu, s.24- 26, s.148- 149(Aralık 1999-Ocak 2000)
11. “Meçhul Bir Karikatür Üstadımız; Yusuf Franko Paşa”, Osmanlı Basın Yaşamı Sempozyumu, Ankara, 1999, s. 169- 174
12. “Cehalete Methiye”, Türk Yurdu, Sayı 144, (Ağustos 1999), s. 7- 11
13. “The Foundation of the Union ad Progres and its First Regulation (1895)”, The Great Offoman-Turkish Civilisation, Ankara 1999, vol. I, p. 675- 681
Yapıtları ve Yaşamlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi’nde( İstanbul, 1999 Yapı Kredi Yayınları ) yazdığı maddeler:
1. Abdullah Paşa (Kölemen), I 19- 20
2. Ahmed Cevdet Efendi(Bergamalı), I, 113- 114
3. Ali Emiri Efendi, I, 209- 210
4. Ali Haydar Midhat, I, 212- 214
5. Ali Rıza Bey (Balıkhane Nazırı), I, 233- 234
6. Ali Şefkati, I, 237- 238
7. Arda, Hacı Adil, I, 244- 246
8. Bilgili, Ali İlmî Fânî, I, 324
9. Fahreddin Reşad (Rumbeyoğlu), I, 432
10. Halil Rıfat Paşa, I, 520- 521
11. İsmail Galib, I, 669- 670
12. Lütfi Fikri, II, 50- 51
13. Mehmed Ali Fethi (Rusçuklu), II. 104- 105
14. Mehmed Kadri Nasıh(Hoca), II, 144- 146
15. Mehmed Rauf (Leskovikli), II, 198- 199
16. Münir Paşa, II, 330- 332
17. Nur, Rıza, II, 372- 373
18. Refik Nevzad, II, 455- 456
19. Rey, Ahmet Reşit, II, 458- 459
20. Rıfat Bey(Mevlânzade), II, 461- 463
21. Şerif Paşa, II, 586- 588
22. Şibay, Halim Sabit, II, 592
23. Tek, Ahmet Ferit, II, 613- 614
24. Yeğena, Ali Münif, II, 673- 674
2000
1. “Server Rifat İskit”, TDV İslam Ansiklopedisi,2000, c. 22, s. 584- 585
2. “Kadı el-Hacc Mehmed Hurşit Efendi Kimdir” Dergâh, Sayı 124, (Haziran 2000) s. 16- 17
3. “Roman mı, Hatırat mı?”, Türk Yurdu, Sayı 153- 154, (Mayıs-Haziran 2000), s. 88- 91
4. “Erbilli Haşim Nahid’in Hikâyesi”, Türk Yurdu, Sayı 156 (Ağustos 2000), s. 5- 9
5. “Hasan Duman’ın Osmanlı-Türk Süreli Yayınları ve Gazeteleri(1828- 1928) İsimli Kitabının Neşri Hakkında”, Türk Yurdu, Sayı 157, (Eylül 2000) s. 61
6. “Ahmet Akgündüz ve Tarih İlminde Ahlak Meselesi”, Türk Yurdu, Sayı 148- 149, (Aralık 1999-Ocak 2000), s. 24- 26
7. “Osmanlı Devletinde Firarilerinin Muhakemesi”, Türk Yurdu, Sayı 148- 149 (Aralık 1999-Ocak 2000), s. 340- 346
8. “Yusuf Franko-Mechûl Bir Karikatür Üstadımız”, Gül Diken, Sayı 22, (Güz 2000), s. 22- 36
2001
1. “İsmail Hakkı İzmirli”, TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul 2001, c. 23, s. 530- 533
2. “İsmail Hakkı İzmirli”, Pax Ottomana-Nejat Göyünç Armağanı, Ankara - Haarlem 2001, s. 687- 733
3. “Ispartalı Hakkı Bey”, Türk Yurdu, Sayı 162- 163 (Şubat-Mart 2001), s. 72- 78
4. “Ahmet Haşim’i Artık Tanıyoruz”, Türk Yurdu, Sayı 162- 163 (Şubat-Mart 2001), s. 471- 472
5. “İzmir Fikir ve Sanat Adamları (1850- 1950) Hakkında”, Türk Yurdu, Sayı 162- 163 (Şubat-Mart 2001), s. 402- 403; Sayı 164 (Nisan 2001), s. 55- 56; Sayı 166, (Haziran 2001), s.51- 53; Sayı 167 (Temmuz 2001), s. 36-39
6. “Rumelihisarı’nda Bir Bektaşi Şeyh Ailesi”, Dergâh, Sayı 134 (Nisan 2001), s. 9- 11; aynı yazı: Mahmud Cevad, Maarif-i Umumiye Nezareti-Tarihçe-i Teşkilât ve İcraatı, (Haz. Taceddin KAYAOĞLU), Ankara 2001, s. XXXIX-L
7. “Ebülhindili Cafer Bey”, Teşkilât-ı Mahsusu Günleri, (Yazan; Hasene ILGAZ-Haz. Ali BİRİNCİ), Türk Yurdu, Sayı 165 (Mayıs 2001), s.44- 57; Sayı 166, (Haziran 2001), s. 34- 46
8. “Kabaklı Hocanın Ardından”, Türk Yurdu, Sayı 165, (Mayıs 2001), s. 41
9. “Biyografi Kitapları Ne İşe Yarar”, Dergâh, Sayı 137, (Temmuz 2001), s. 12- 13
2002
1. “31 Mart Vak’asının Bir Yorumu”, Türkler, Ankara 2002, c. 13, s. 193- 211;Genel Türk Tarihi, Ankara 2002, c. 7, s. 381- 414; İngilizcesi The Turks, (Ankara 2002), c. 4’de basıldı.
2. “Ankara’nın Kitabiyat Mecmuaları”, Türk Yurdu, Sayı 176 (Nisan 2002), s. 111- 114
3. “Tarihçi Osman Turan”, Trabzon ve Çevresi Tarih Dil Edebiyat Sempozyumu Bildiriler Kitabı-Tarih, Trabzon 2002, s.1- 20
4. “Zeki Mesut Alsan- Hayatı ve Eserleri”, Türk Yurdu, Sayı. 181 ( Eylül 2002 ) s. 31- 40
5. “ Ahmet Bedevi Kuran- Jön Türklüğün Tarihçisi”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi”, Sayı:12 ( Konya, 2002), s. 1- 37
2005
1-“ Abdullah Battal- Taymas: Kazanlı Bir Âlimin Hayat Hikâyesi”,Journal of Turkish Studies-Türklük Bilgisi Araştırmaları, Festschrift in Honor of Orhan Okay, ,2005, Volume.30 -1,pp.171-195 Harvard University
2-“Kitap, İlim ve Üniversite Hakkında Düşünceler ve Tespitler”,Türk Yurdu,Sayı.211(Mart 2005) s.27-30
3-“ Türk Yurdu’ndan Hatıralar”,Türk Yurdu,Sayı.213 (Mayıs 2005)s.56
13-“l’Experience Said Molla”, İnternational Journal of Turcologia, C.I-I(Bahar 2006) s.7- 16,
14-“ Teracim-i ahvâl araştırmalarında arşiv meseleleri”,TTK XIV. Kongresi Bildirileri, C. II, Kısım: II, s. 1551- 1558
15-“Bir tarih kaynağı olarak hâtırat türünden eserlere dair meseleler”,TTK XV. Kongresi- baskıda
2007
1-“Cemil Şerif Baydur”, Türk Yurdu, Sayı:233( Ocak, 2007), s. 57- 61
2- “ Bolşevik Süleyman’ın Hikâyesi”, Mete Tunçay’a Armağan,( Haz. Mehmet Ö. Alkan- Tanıl Bora- Murat Koraltürk),İstanbul, 2007, s. 391- 452
3-“ Mustafa Suphi’nin Babası Ali Rıza Bey’in Hikâyesi”, Mete Tunçay’a Armağan (Haz. Mehmet Ö. Alkan- Tanıl Bora- Murat Koraltürk),İstanbul, 2007, s. 453- 460
4- “ Hatıraların bir müdafaası”, Türkiye Kültür ve Sanat Yıllığı- 2007, Ankara, 2007, s. 580- 601.
5-“ Emekli Suvari Albayı Şerif Güralp ve Eserleri”. Basıldı.
6- “ Halit Cevdet ve Gazetesi”, Osmanlılar Döneminde Sivas Sempozyumu, Sivas, 2007, C.II, s. 411- 421
7- “ Lügatci Dr. Hüseyin Remzi’nin Serencamı”, Müteferrika, Sayı. 31 ( Yaz, 2007- 1), s. 55- 70
8- “ M. Şükrü Hanioğlu’na cevap”, Muhafazakâr Düşünce, Sayı. 12 ( Bahar 2007), s. 209- 214
9- “ Mehmet Ali Tevfik Yükselen”, Türk Yurdu, Sayı. 243 ( Kasım 2007 ), s. 58- 62