Alm. Almanach (m), Jahrbuch (n), Fr. Almanach, İng. Almanac. Ay, hafta ve gün takvimlerini, güneşin doğuş ve batışını, med-cezir hadiselerini, güneş ve ay tutulmalarını vb. ihtiva eden kitab veya tablolar.

Ortaçağda ve Yakınçağın başlarında Türk ve İslam devletleri bilim ve teknikte çok ileri durumdaydılar. Medreselerde, rasathanelerde müsbet ilimlerin tahsili yapılıyordu. İslam alimleri, bu ülkelerde astronomi ve matematik dallarında bazı levha ve cetvelleri ihtiva eden eserler hazırlamışlardır. Bu eserlerde, senenin hava durumu, güneş ve ay tutulmaları, bazı astronomik hesap cetvelleri bulunurdu. Bunlar özellikle takvim şeklinde hazırlanıp hükümdarlara takdim edilirdi. İşte yüzyıllar önce hazırlanan bu eserler ilk almanaklardır. Türkiye’de ise almanak çeşidinin ilk örnekleri olarak Ebüzziya Tevfik’in yayınladığı Takvim-i Ebüzziya gösterilebilir.

Avrupa’da almanakların kullanılması ise on altıncı yüzyıla rastlar. Matbaanın kullanılmaya başlamasından sonra periyodik olarak yayınlanmaya başlamıştır. Almanaklarda pratik bilgiler, senenin önemli olayları, fıkralar, hava tahminleri vb. bulunuyordu.

Bugün çeşitli konularda, küçük takvim türü ansiklopedi haline getirilen pek çok almanaklar basılmaktadır. Bunlarda, yılın ay, gün, hava durumu, astronomik olaylar, çeşitli istatistik bilgiler, geçmiş önemli olaylar, pratik bilgiler, önemli adresler gibi konular bulunmaktadır. Almanaklar, yılda bir yayınlanır. İçindeki takvim bilgileri, bir önceki yılın olaylarını hatırlatır.