Selçukluların ikinci hükümdarıdır ve Malazgirt Savaşı'nda Bizanslıları yenip Türklerin Anadolu'ya yerleşmelerini sağlayarak Türk tarihinde yeni bir sayfa açmıştır. Selçuklu Devleti'nin kurucularında Horasan Valisi Çağrı Bey'in oğlu ve Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey'in yeğeni olan Alparslan, bu devletin kuruluş dönemindeki güç koşullarda yetişti. Tarih yazarların çok yiğit bir savaşçı olarak tanımladıkları hükümdar çok küçük yaşta ata binip kılıç kullanmayı öğrendi. İlk geçlik yıllarında katıldığı savaşlardaki başarısı ile dikkati çekti ve babası ölünce yerine Horasan Valisi oldu.