Karadeniz Bölgesi'nin orta bölümünde yer alan ilimiz. Yüz ölçümü 5520 km2, nüfusu 365 231 (2000), il plâka kodu 05'tir. İlçeleri; Merkez, Göynücek, Gümüşhacıköy, Hamamözü, Merzifon, Suluova ve Taşova'dır.

Yüz ölçümü yönünden Türkiye'nin en küçük illerinden biri olan Amasya'nın en önemli dağları, Akdağ, Karaömer Dağı, Tavşan Dağı, İnegöl ve Sakarat dağlarıdır. Çok yüksek olmayan bu dağlar Yeşilırmak ve kolları tarafından çeşitli yerlerinden yarılmıştır. Irmakların geçtiği yerlerde verimli ovalar yer alır. En önemli ovaları, Suluova, Merzifon Ovası, Gümüşova ve Taşova'dır. Bu ovalar geniş ve verimlidir. İklim, Karadeniz ve İç Anadolu Bölgesi arasında bir geçiş iklimidir. Genellikle ılımandır. Güney bölgelerinde yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve yağışlıdır. Kuzey kesimlerinde iklim daha sert olur.

İlin başlıca geçim kaynağı tarımdır. En çok yetiştirilen ürünler; buğday, arpa, şeker pancarı, ayçiçeği, tütün ve kenevirdir. Domates, soğan, kabak ve bamya üretiminde Türkiye'nin sayılı illeri arasında yer alır. Özellikle meyve üretimi çok önemlidir. Amasya elması yurt çapında ünlüdür. Ayrıca şeftali, üzüm, kiraz, armut, kayısı, vişne gibi meyveler de çok miktarda üretilir.

Sanayi, tarım ürünlerinin işlenmesine dayanır. Çeltek'ten çıkarılan kömür, ilin yakıt gereksinimini karşılar; çevre illere de satılır.

Tarihi çok eskilere dayanan Amasya, tarihsel anıtlarla doludur. Kentin Amazonlar tarafından kurulduğu söylenir. Amasya adının da buradan geldiği ileri sürülür. Ferhat ile Şirin adlı öyküde, Ferhat'ın deldiği dağın bu bölgede olduğu düşüncesi yaygındır. Bu dağ günümüzde Ferhat Dağı olarak adlandırılmıştır. Pontos Krallığı (M.Ö. 3. yüzyıl) döneminden kalma kaya parçalarına oyulmuş olan kral mezarları son derece önemlidir. İl Bizans Döneminde din ve kültür merkezlerinden biriydi. Osmanlı Döneminde birçok şehzade burada yaşamıştır. O dönemlerde Amasya'ya "şehzadeler diyarı" denilirdi. İlin Kurtuluş Savaşı'nda da çok özel bir yeri oldu. Atatürk, ulusu bağımsızlık savaşına çağıran bildirgeyi buradan duyurmuştu.