Alm. Operationssaol (m), Fr. Salle dé Operation, İng. Operating Theatre. Bir hastanın ameliyat yapıldığı yer. Bu yerin; ameliyat yapan doktorun (operatör) rahat çalışmasını sağlayacak, hastayı tehlikeye atmayacak ve mikrop girmeyecek şekilde inşa edilmesi ve hergün temizlenmesi gerekir. Hastahanenin diğer bölümlerinden buraya geçişler daima hijyenik (sağlığa uygun) yollarla temizlendikten sonra yapılmalıdır.

Ameliyathanede kullanılan bir çok uçucu gaz karışımı, patlayıcı olduğundan burada yapılan hareketler statik elektriğin birikmesine ve sonunda ani elektrik boşalmalarına sebeb olmamalıdır.

Ameliyata hazırlık: Hasta, hemşire ve operatör ameliyathaneye girmeden önce tamamen temizlenir. Özel ve steril eldiven, başlık, maske, ayakkabı ve elbiseler giyerler.

Hasta ameliyat odasına mikrop ve bakteri geçmiyecek şekilde yapılmış kapılardan geçirilerek alınır. Ameliyattan sonra işlemler tersine yapılır. Ameliyatta kullanılan aletler sterilize edilir. Hastaya yapılan anestezi (bayıltma) bazan ameliyathaneye girmeden önce de uygulanabilir. Bunun psikolojik yönden hastaya olumlu etkisi vardır. Ayrıca anestezinin ameliyathane dışında yapılması aynı anda anestezi yapılmış başka bir hastanın ameliyatına imkan tanır.

Temiz oda teknolojisi: Ameliyat sırasında çevredeki havada bulunabilecek bakterilerin sebeb olacağı enfeksiyonları önlemek için saf hava kullanılır. Fakat kalça eklem ameliyatı gibi derin yaraların enfeksiyonu tam önlenememektedir. Son zamanlarda ameliyathanenin havasının hepsinin sterilize olarak temin edilmesi sağlanabilmiştir. Bu teknolojiye ilaveten ameliyathane, cam bölmelerle ayrılarak, operatör haricindeki kişilerin mümkün mertebe uzakta kalması sağlanır. Sterilize hava yukarıdan ameliyat masası üzerine üflenir; oradan aşağıya doğru ve kenarlardan yukarıya doğru emilmek suretiyle tekrar dışarı atılır. Ameliyathanede insan vücudu da havayı kirletir. Bu bakımdan vücut iyice maskelenmelidir.

Bakım odası: Ameliyattan hemen sonra hasta, temiz ve uygun hararet ve nemde havası olan yoğun bakım odasına alınır. Her türlü enfeksiyona karşı hasta burada birkaç gün kalır. Bilhassa yanma hadiselerinde yara açık kalacağı için böyle bir oda zaruridir. Bu odalardan emilen hava filitrelenerek, enfeksiyonun, hastanenin diğer bölümlerine geçişi önlenir.

Ameliyat masaları: Ameliyat masası her şeyden önce basit ve kolayca temizlenebilir, yüksekliği ayarlanabilir olmalıdır. Bazı ameliyat masaları o kadar kullanılışlıdır ki, hasta, oturarak anestezi odasına girer.

Anesteziden sonra aynı masa ile ameliyathaneye alınır. Daha sonra bu masa ile bakım odasına götürülür. Ameliyat masasında istenilen diğer bir özellik de baş ve ayaklarının kaldırılıp, indirilebilmesidir. Masalar aynı zamanda röntgen çekimine müsait olmalıdır. Son zamanlarda başa, bele, kalçaya ve dize gelen kısımlar, elektrik-hidrolik olarak tek tek hareket ettirilebildiği için operatöre ameliyat kolaylığı sağlanmıştır.

Ameliyathane aydınlatması: Odanın ışıklandırılması kusursuz olmalı, ancak ışık kaynağı odanın sıcaklığını lüzumundan fazla çoğaltmamalıdır. Ameliyat masası üzerindeki aydınlatma hareketli bir lambadan sağlanmalı ve normal çalışma aydınlatmasından 20 kat daha fazla olmalıdır. Ameliyat masası muhtelif açılardan aydınlatılırsa operatörün gölgesi hasta üzerine düşmez.

Uzun süren ameliyatlarda operatör tezat renklere çok bakarsa gözü aşırı derecede yorulur. Bu sebeple operatörün gözünü alan her türlü rengi ortadan kaldırmak lazımdır. Ameliyathane koyu olmayan mat bir renge boyanmalı, metal aletler yüzey işlemine tabi tutulmuş, mat görünümlü, olmalıdır.

Ameliyathanenin gün ışığı gibi aydınlatılması lazımdır. Eskiden ameliyathanelere pencere açılmazdı. Günümüzde ise modern ameliyathanelerde gün ışığı görebilecek şekilde büyük pencereler vardır.