Alm. Amputation (f), Fr. Amputation, İng. Amputation. Kol veya bacağın, bir daha düzelmesi beklenmeyen ölü kısmını veya bedeni hızla ölüme sürükleyen bir hastalığından dolayı hastalıklı kısmının üstünden kesmek. Kısaca gangrenli kısmı kesip atmak. Şu üç halde ampütasyona başvurulur: Gangren, kontrol edilemeyen enfeksiyon ve ağrıyı dindirmek.

Gangren, dokunun beslenememekten dolayı ölmesidir. Damar tıkanıklığından hasıl olur. İltihaplar, enfeksiyon, damar hastalıkları, travmalardan sonra görülür. Tıkalı damarların açılması, rekonstrüksiyonu tercih edilir. Ancak bu yapılamıyorsa ve beslenememekten, yani dokuların kansız kalmasından dolayı meydana gelmiş hasar bir daha geri döndürülemeyecek derecede ise tedavi ampütasyondur. Ampütasyon yaranın kapanabileceği en yakın sağlam bölgeden yapılır.

Ampütasyon seviyesini belirlemekte en uygun usül cildin kan akım hızını hesaplamaktır. Cild içine Xenon-133 vererek bunun uzaklaşma hızı hesablanmakla kılcal damarların açıklığı ve akımı hesaplanabilir. Kabaca cilt rengi, sıcaklığı, tansiyon, nabız ölçümleri dokunun beslenmekte olduğunu gösterebilecek kriterlerdir.

Fazla gangrende hasta dokunun debridmanı, yani temizlenmesi, serumlar, hiperborik oksijen tedavisi uygulanmaktadır. Bütün bunlara rağmen adele nekrozu, yani ölümü ileri derecede ise ampütasyona gidilir.

Ani damar tıkanıklığında hasar geniş bir alanda ise ampütasyonda acele edilmelidir. Zira ölü dokuların saçtığı zehir bütün bedeni etkiler. Bunun belirtileri nabız, solunum gibi hayati bulguların bozulması, zihni melekelerin bozulması, böbrek faaliyetinin bozulmasıdır.