Çeşitli nedenlerle tümceyi, düşünceyi, duyguyu anlaşılmaz ya da çarpıtarak, güç anlaşılır duruma düşürme.

Anlatım bozukluğu beş temel nedene dayanır:

1. Çoğu kez özneyle yüklem uyumsuzluğundan kaynaklanır. Tümcelerin yüklemleri zaman ve kişi açısından iyi düzenlenemezse anlatım bozuklukları ortaya çıkar.

Örnek:

Görenlerin ve tanıyanların insanlık adına aşağıdaki adrese bildiriniz.

Döneceğin yolun sinyalini yakınız.

2. Tümce çok uzun tutulursa da anlatım bozuklukları oluşabilir.

Örnek:

Ahmet, dayısı ve halası aylardır düşünü kurdukları, birlikte çıkacakları yolculuk için dünden başladıkları hazırlığı akşam bitirmek için çabalarını boşa harcamak istemediklerinden, odadan odaya gittiler.

3. Sözcükler yerli yerinde kullanılmazsa anlatım bozulur.

Örnek:

"Benim yaşantım binbir zorluk içinde geçti."

Bu tümcede "yaşantım" sözcüğü yerinde kullanılmamıştır. Yaşamla yaşantı aynı anlamda iki sözcük değildir. Tümce, "Benim yaşamım binbir zorluk içinde geçti." biçiminde düzenlenmeliydi.

4. Anlamı iyi bilinmeyen özellikle yabancı kökenli sözcüklerin kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.

Örnek:

"Gayrimeşru haklarımı almak için sonuna kadar mücadele edeceğim."

Bu tümcede "gayrimeşru" sözcüğü "meşru" sözcüğüyle karıştırılarak yanlış kullanılmıştır. Gayrimeşru hak, yasal olmayan hak demektir. Yasal olmayan hak mücadelesi yapılamayacağı için tümce anlam açısından bozuktur. Gayrimeşru yerine meşru, daha da doğrusu "yasal" sözcüğünün kullanılması gerekirdi. Tümce "Yasal haklarımı almak için sonuna kadar mücadele edeceğim." biçiminde düzenlenmeliydi.

5. Ad durum eklerinin yanlış kullanılması da anlamı bozar.

Örnek:

"Bu akşam seni geleceğim, evde misin?"

"Seni" adın -i durumundadır. Oysa söylenmek istenen seni değil "sana"dır. "Sana" sözcüğüyse adın -e durumundadır.

"Ben de senin başarılı olacağına biliyorum."

"Olacağına" sözcüğü adın -i durumunda (olacağını) yazılacakken adın -e durumunda yazılmıştır.

İLGİLİ KONULAR

Anlatım