Anadolu'nun fethine katılan Türk kumandanlarının en büyüklerinden biri. Eksik Bey'in oğludur. Malazgirt zaferinden (1071) sonra, Kutalmışoğlu Süleyman-Şah'ın emrinde Anadolu fethine katıldı. Yeşilırmak vadisini Bizanslılar'dan Artuk Bey fethetti, ancak kendini Süleyman Şah'a sevdiremedi. Süleyman Şah, Büyük Selçuklu Hakanı Melik Şah'a şikayet ederek, Artuk bey'in fethettiği Anadolu bölgesini, kendi dayısı Danişmend Gazi'ye verdi. Artuk Bey, Süleyman Şah'a büyük kin besledi, öcünü almak için fırsat kolladı. Bir ara Umman'ı (Güney-Doğu Arabistan) fethedip Selçuklu devletine katan Artuk Bey, 1083'te Diyarbakır'ı Bizans'tan alıp buraya yerleşti. Anadolu Fatihi ve ilk Türkiye hükümdarı Sultan Süleyman Şah, Suriye'yi kuzeni Sultan Tutuş'tan (Alp-Arslan'ın küçük oğlu) almak üzere harekete geçti. Haleb yakınlarında iki Selçuklu hükümdarının kardeş meydan muharebesinde Artuk bey, Sultan tutuş'un tarafına geçerek dengeyi bozdu. Anadolu Fatihi, bu meydan muharebesinde öldü (3.6.1086). Sultan Tutuş, bu hizmetine karşılık Artuk bey'e Filistin valiliğini verdi, bu görevde yaşlı olarak öldü. Artuk Bey'in 5 oğlu, devrin tanınmış Türk kumandanlarıdır.

.

Büyük Tarih Ansiklopedisi/Yılmaz Öztuna/ Cilt I