Görkemli uygarlık abidelerinin bulunduğu Özbekistan,Orta Asya Türk sanatları ve mimarisinin beşiğidir. SSCB çeşitli siyasi nedenlerle burada tarihsel ve kültür değerleri geri planda bırakan(bazı istisnalar hariç) akademik ve kültürel bir yapılanmayı örgütlemiştir. 1920'li ve 30'lu yıllarda Özbekistan'da yeni Sovyet rejimi sağlamlaştırmak,yeni okullar kurmak ve bunlarla birlikte yeni kültürel ve siyasi kuruluşları kadrolarla doldurmak için çok sayıda insan Özbekistan'a yollanmıştır. İstatistiklere göre eğitimin gelişmiş olduğu söylenebilir.

1930 da Özbekistan'da okuma-yazma oranını yükseltmek için açılan okullarda, ilkin okuma yazma Özbekçe, sonra Rusça olarak öğretiliyordu. Yükseköğretimde Rusça genellikle , bilimsel , tıbbi ve teknik öğreime ayrılmış, edebiyat hukuk öğretiminde milli diller kullanılmıştır. 1940'da Orta Asya Üniversitesi Proffesörlerinden %88 ‘i Rus'tu. Buna karşılık 1951'de 43 bin ilkokul öğretmeninden 34 bini Özbek olacaktır.

Orta Asya'nın en büyük üniversitesi olan Taşkent üniversitesi 1920'de kurulmuştur. Bu üniversitenin matematik,nükleer fizik,tıp,astronomi,sismoloji,laser,pamuk genetiği vs. gibi 15 bölümünden oluşan fakültelerinde 34 ülkeden gelen öğrenciler öğrenim görürler. Ruslar bu üniversitede her nedense Özbek filolojisinin kurulmasına izin vermemişlerdir. Bu üniversiteden başka 2 bilim akademisi, 40 yüksek okul ve bunlara bağlı 100 civarında enstitü vardır. Ülke'de yılda 60 milyona yakın edebiyat kitabı basılır. 380 irili ufaklı gazete yayınlanır. Bunları basan matbaalarınn sayısı 136'dır.

Biruni ,Uluğbey, Ali Şir Nevai ,Ali Kuşçu,İbni Sina ,Timurlenk,İmam Maturidi, Emir Timur,Tirmizi,İmam Buhara,Şeyh Bahaeddin Nakşibendi gibi tarihi kişiler hep Özbekistan'dan çıkmışlar ve SSCB ‘nin politikasına uygun olarak yeniden tarihe mal edilmişlerdir. Bunlar hakkında birçok kitap yazılmış ,konulu filmler çekilmiştir.

Özellikle büyük şair Ali Şir Nevai'nin İslam dininden kaynnaklanan insani ve toplumcu fikirlerini, kendilerinne yakın bulan, SSCB yöneticileri "Bütünleşmeyi temsil eden bir değer" olarak gördükleri gerçekten büyük bir şair ve edib olan Ali Şir Nnevaii daha da yüceltmek için bir çok yere heykellerini dikmişler,adına üniversiteler, tiyatrolar ve operalar açmışlardır.

Özbekistan ‘daki "El Yazması Kitaplar Enstütüsü"nde , Kuran-ı Kerim'in en eskisi olan Hz.Osman'ın el yazması Kuran'ının yanında , 10 binden fazla 2 bin yıl önce yazılmış el yazması kitap vardır. Bunların büyük bir kısmı Timur Imperatorluğundan kalmıştır. Onarılmış olan Timur'un türbesi , Uluğbey tarafından yaptırılan Semerkant Rasathanesi, Şeyh Bahaeddin Nakşibendi türbesi Özbekistan'dadır.

Nasredin Hoca,Köroğlu ve Dede Korkut,Özbekistan'da en çok tanınan anlatılan ve sevilen ,halk hikaye ve fıkralarının başında gelmektedir. Ayrıca Özbekistan ‘da Orta Asya Türk müziğinin geleneksel ve modern bütün motifleri icra eden senfoni orkestraları ve çok sayıda müzik topluluğu bulunmaktadır. Diğer Türk Cumhuriyetlerinde olduğu gibi, burada da Türkler, teknolojiden uzak tutulmak için opera,tiyatro,müzik,folklor,spor vs. gibi alanlara kanalize edilmişlerdir. Taşkent Lale meydanı Nevruz ve Hıdrelez şenliklerinin yapıldığı tarihsel bir alandır. Hemen hemen her yerleşim alanında bu tip şenlik alanları bulunmaktadır.

Özbekistan'da Latin Alfabesine geciş için bir çalışma grubu kurulmuş ve hazırlıklar yapılmaktadır. Ilk okullarda çifte tedrisat yapılmaktadır. Ilk ve orta öğretimde genelde anadil kullanılır. Dini kitaplar satılmaya başlamıştır.Hızlı bir camii ve medrese inşaası vardır.