Ateşli silâhlarda kullanılan ve çeşitli maddelerin bir araya getirilmesiyle hazırlanan patlayıcı karışım. Milâttan sonra bin yıllarından önce Çinlilerin güherçile esaslı barut kullandıklarını bildirmekteyse de, 12. yüzyılda İspanya'da Müslüman Endülüslülerin kolayca tutuşabilen tozlarla uğraştığı göz önüne alındığında, bu tozların Çin'e Kuzey Afrika üzerinden müslüman tüccarlar tarafından götürüldükleri görüşü daha ağırlık kazanmaktadır. Çin'de barut hakkındaki ilk yazılı belgeye bu tarihten sonra rastlanmıştır. 1776 yılında bulunan bazı Sanskritçe tarihsel kayıtlar, barutun Hindistan'da beş yüz yıldır bilindiğini ortaya çıkmıştır. Tüm tartışmalara karşın, barutun önce kimler tarafından bulunduğu ve hangi amaçla kullanıldığı tam olarak açıklanamamıştır. 14. yüzyılın ortalarına kadar da barutun öncelikle aydınlatmada ve işaret fişeklerinde kullanıldığı düşünülmektedir. İlk barut türünü Arapların bulduğuna ilişkin de bazı kanıtlar vardır.

Blinen en eski patlayıcı, kara baruttur. 13. yüzyıldan beri Avrupa'da bilinmekte ve kullanılmaktadır. O zamanlarda %15 mangal kömürü, %10 kükürt ve %75 güherçile (potasyum nitrat) karışımından oluşmaktaydı. Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk kullanılan barut %15,6 kömür, %10,4 kükürt ve %74 güherçile içeren karışımdı. Bu tür barutta güherçile yanıcı, kömür ve kükürtse yakıcıdır. Kapalı yerde çabuk yanıyor ve patlıyordu. Bu karışım 16. yüzyıl ortalarına kadar ‘'Serpentine", bu tarihten sonra ‘'Corned" olarak biliniyordu. Kara barut fazla duman çıkarması ve artık oluşturması nedeniyle, yerini 19. yüzyılda dumansız baruta bırakmıştır. Dumansız barutun temel maddesi nitroselülozdur. Tek bazlı türünde baz nitroselüloz, çift bazlı türünde baz nitroselüloz ve nitrogliserindir. Nitroselüloz uygun çözücülerle homojen katı bir maddeye dönüştüğü zaman, yalnızca yüzeysel olarak yanar ve ani patlama göstermez. İtici etkisinden dolayı tercih edilmiştir.

1900'lü yıllarda askeri tüfeklerde dumansız barut kullanılmaktaydı. 20. yüzyılın başlarında, nitrogliserin ve nitroselülozdan oluşan çift bazlı dumansız barutu üretildi.

Dumansız barut giderek yaygın bir şekilde kullanılmaya başladı. Bunun nedeni dışardan ilave bir oksijen gereksinimi olmaksızın, silâhın bir bölümünde yanmasına olanak sağlayacak yeterli oksijeni, bunun bileşenleri içeriyordu. Silâh içinde barut tutuşturulduğunda, oluşan ısı ve gaz, basıncı artırarak daha fazla ısı, yanma ve patlamaya yol açıyordu.