Hint Okyanusunun Arabistan Yarımadası ve İran arasındaki girintisi. Doğusunda İran, kuzeybatıda Irak ve Kuveyt, batısında Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri bulunur. Dicle ve Fırat nehirleri birleşerek Şattülarab adıyla körfezin kuzey ucundan denize dökülür. Körfez, kuzey-güney doğrultusunda Şattülarab'ın döküldüğü yerden Hürmüz Boğazına kadar uzanır. Buradan Umman Denizine ve oradan da Hint Okyanusuna bağlanır. Yüzölçümü 236.800 km2, ortalama derinliği 25 m olup, en derin yeri 102 metredir.

Sıcak bir deniz olan Basra Körfezinin ortalama sıcaklığı, kışın 20oC, yazın 30oC'dir. Körfez bölgesinde havanın çok sıcak olması sebebiyle buharlaşma fazladır. Dolayısıyla tuzluluk oranı yüksektir (%4). Yaz mevsiminde Arap Yarımadasındaki çöllerden "Şamal" adı verilen tozlu kuzeybatı rüzgarları körfeze doğru eser.

Dünya petrol nakliyatı bakımından körfez çok önemlidir. İç kısımlarda çıkarılan petrol, boru hatları ile limanlara getirilerek, dünyaya buradan sevk edilir. Bu durum körfezin büyük bir jeopolitik önem kazanmasına sebeb olmuştur. Başlıca limanlar; Abadan, Bender, Şahpur, Kuveyt, Bahreyn ve Dubai'dir. İnci avcılığı, Basra Körfezinde çok eski zamanlardan beri yapılmaktadır. 1990 senesi sonlarında Irak'ın Kuveyt'i işgali ile başlayan Körfez Krizi, daha sonra Amerika ve Müttefik kuvvetlerinin Irak'a karşı savaş açmasına sebep oldu. 1991 Şubatında başlayan savaş neticesinde, Irak, Kuveyt'i boşaltmak mecburiyetinde kaldı. Savaşın büyük bir bölümü Basra Körfezi ve kıyılarında olduğu için Körfez Savaşı adını aldı. Bir oldu bitti ile 2 Ağustos 1990'da Kuveyt'i işgal eden Irak lideri Saddam Hüseyin, dünyaca jeopolitik öneme sahip olan Körfez Savaşının çıkmasına sebep oldu ve dünyayı karşısına aldı (Bkz.Körfez Savaşı).