Alm. Gehirnentzündung (f), Fr. Encephalite, İng. Brain İnflamation. Mikrobik bir sebepten beynin iltihaplanması. Beyin dokusunun iltihabına “ensefalit” denilmektedir. Sebepleri çok çeşitli olup, hemen her mikrobik hastalık beyin iltihabına sebeb olabilir. Mesela; kızamık, boğmaca, zatürre ve tifo hastalıklarıyla beraber beyin iltihabı ortaya çıkabilmektedir. Bazı mikrobik hastalıklarda ise beyin iltihabı olması mutlaktır. Mesela; “Ricketsia provazeki” ismindeki bir cins mikrobun yaptığı beyin iltihabı (epidemik ensefalit) böyledir.

Epidemik ensefalitin had (akut) dönemlerinde uykuyla ilgili rahatsızlıklar olduğundan, buna halk arasında uyku hastalığı veya uyku gribi de denilmektedir. Aynı hastalığa “İspanyol Gribi” de denilmektedir. Beyin iltihabı en zararsız seyretme halinde dahi beyinde mutlaka kalıcı arazlar bırakmaktadır. Bunlar karakter bozuklukları, kasılmalar, titremeler, göz ve kafanın belli istikamete çevrilmesi olarak sayılabilir. Epidemik ensefalitin şimdiye kadar tesirli bir tedavisi tarif edilmemiştir. Hastalığın bıraktığı arazlar bir dereceye kadar “Atropa belladona” bitkisinden elde edilen maddelerle etkilenebilmekte ve kısmen de olsa hafifletilmektedir.

Herhangi bir enfeksiyon hastalığı da beyin iltihabı meydana getirebilir. Bilhassa çocukluk devresinde sık görülen enfeksiyon hastalıklarının beyin iltihablarına dönüşmeleri mümkündür. Kızamık geçirenlerin binde biri kadarında beyin iltihabı gelişir. Hiç şüphesiz beyin iltihabının en tehlikeli türü kuduz virüsüne bağlı olanıdır. (Bkz. Kuduz)

Beyin iltihabına yol açan virüsleri etkileyecek ilaçların azlığı; her virüs hastalığında olduğu gibi, beyin iltihabında da tıbbın müsbet sonuç almasını zorlaştırmaktadır. Beyin iltihabını meydana getiren amil, bakteri türünden bir mikrop ise, verilecek geniş etkili antibiyotikler, beyindeki iltihabın şifa bulmasını sağlar.