(1844 Viyana, Avusturya - 1906 Duino, İtalya) Avusturyalı fizikçi. Boltzmann, 20 Şubat 1844'de Avusturya'nın Viyana kentinde doğdu. İlk ve orta örenimini burada tamamladıktan sonra, Viyana Üniversitesine kaydoldu. 1866 yılında doktorasını aldıktan sonra, Graz Üniversitesinde dersler verdi ve buradan Heidelberg'e, ardından da Berlin Üniversitesine giderek Bunse, Kirchoff ve Helmholtz gibi ünlü bilim adamlarının yanında çalıştı. 1894 yılında da Viyana'ya dönerek kuramsal fizik kürsüsününde çalışmaya başladı.

Boltzmann, istatistiksel fizik alanında katkıdan çok öncü çalışmalarıyla anılır. Boltzmann yalnızca İstatistik mekaniğin temellerini atmakla kalmadı, elektrik ve manyetizma alanında da çok değerli katkıları oldu.

Ancak Boltzmann'ı büyük bir fizikçi yapan belki de, onun zamanına değin yalnızca bir düşünce olan atomları gerçek nicelikler olarak görmesi ve atomlar arası etkileşmeler olabileceğini ilk kez öneren kişi olması. Atom fikri aslında Eski Yunan'da Demokritos'a kadar uzanır, Demokritos, Lâtincede "bölünemez" anlamına gelen bu sözcüğü ilk kez kullanmış, ancak Boltzmann'a değin kimse bunun gerçekliğini savunmamıştı. Ancak Boltzmann bu fikrini kabul ettirmekte çok büyük bir dirençle karşılaştı. Özellikle yine bir Avusturyalı olan Ernst Mach ve temsil ettiği bir düşünce okulunun şiddetli saldırılarına uğradı. Bunun sonucu olarak cesareti kırılan ve büyük bir yalnızlığa itilen Boltzmann 1898'de şöyle yazdı: "Zamanın akımına karşı zayıf bir şekilde yalnız savaşan bir kişi olduğumun farkındayım...". Bunu yazdıktan kısa bir süre sonra da artan sinir bunalımları altında 5 Aralık 1906'da trajik bir şekilde yaşamına son verdi. Ölümünden çok kısa bir süre sonra da atomların gerçekliği anlaşılarak güçlü kuramsal temellere oturtuldu.