Cumhûriyet dönemi şâirlerinden. 20 Aralık 1917’de Tokat’ın Zile ilçesine bağlı Çeltek köyünde doğdu. İlk tahsilini Niksar’da yapıp, liseyi Sivas’ta bitirdi. İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu Türk Dili ve Edebiyâtı bölümüne kaydoldu ve burasını 1940’ta bitirdi.

Antalya Lisesiyle Ankara’daki çeşitli okullarda edebiyat öğretmenliği yaptı. 1956’da Millî Eğitim Müfettişi oldu. 1960 Eylülünde Kültür Ateşesi ve Öğrenci Müfettişi olarak İsviçre’ye gönderildi. 1965’te yurda dönerek Millî Eğitim Bakanlığı Müfettişliği görevinde bulundu. 1969’da Kültür Müsteşâr Yardımcılığına getirildi. 1972’de emekli oldu. 1983’e kadar Türk Dil Kurumunda çalıştı. Sosyal Demokrat Partisi ve Sosyal Demokrat Halkçı Partinin kurucuları arasında yer aldı.

İlk şiirleri Gençlik Dergisi’nde çıkmıştır. Şiirinde tuttuğu yolu "gerçekçi romantizm" diye adlandırılan Câhid Külebi, Anadolu insanının sıkıntılarını, yurdun perişan yerlerini anlatırken doktrinlerin emrine girmemiş; gördüğünü, yaşadığını ve hissettiğini zaman zaman buruk bir edâyla, açık, sâde bir dil ve halk şâirlerine has bir ustalıkla anlatmıştır. Bütün şiirlerinde, "Sanat eseri, makâlenin, hitâbenin ödevini benimsememelidir." görüşünü uygulamıştır.

Şiirlerinde en çok işlediği konulardan biri gurbettir. Kendisi büyük şehirlerde olmasına rağmen köyünden kopmamış, köy hâtıralarını unutmamış, bunları kâh bir şâir hissiyâtı içinde şiirlerinde, kâh bir aydın olarak nesirlerinde konu edinmiştir. Anadolu köylüsünün saf ve temiz yüzü, garipliği ve kendisine has özellikleri Câhid Külebi’nin şiirlerinde sık sık yer almıştır. Konuşma diline yakın ve halk deyimleriyle yazmış, sâde bir Türkçe kullanmıştır. Hece ölçüsü ve serbest tarzda yazdığı şiirlerinde ses benzeşmeleri ve yarım kâfiyelere çok rastlanır. Son yıllarda eski Türk Dil Kurumu bünyesinde tutturduğu çok aşırı uydurmacılık ile açık ve tabiî Anadolu Türkçesinden kopmuş ve ilk eserlerinin diline ters düşmüştür.

Eserleri:

Adamın Biri (1946), Rüzgâr (1949), Atatürk Kurtuluş Savaşında (1952), Yeşeren Otlar (1954), Süt (1965) ve Yangın (1981) belli başlı şiir kitapları olup, bunların hepsi Bütün Şiirleri (1982) adı altında tek bir kitapta toplanmıştır. Şiir Her Zaman (1985) adlı eserinde şiir görüşüne yer veren Câhid Külebi, İçi Sevdâ Dolu Yolculuk adlı eserinde de hâtıralarına yer vermiştir.

KÜÇÜK ÇEŞME

Küçük bir çeşmeyim yurdumun,
Unutulmuş bir dağında,
Hiç kesilmeyecek suyum,
Yıldızların aydınlığında.
Boyuna akar dururum,
Sesimi yolcular uzaktan
Gece gündüz geçer, işitmez.
Ne bu çatlayan topraktan,
Ne de yanık gönüllerden susuzluk gitmez,
Hepimizin hasreti bitmez.
Bazı hayranlar yaklaşır yanıma,
Kana kana sularımdan içer.
Hayran bu, tadından anlayamaz ya,
Yine de gözlerinden ışık saçar.
İşte bütün günlerim böyle geçer.