ideal bir ısı makınasında kullanılan akışkanın basınç ve sıcaklığında ortaya çıkan ve iki eşsıcaklık (izoterm) ile iki adyabatik dönüşümden meydana gelen çift kaynaklı, tersinir termodinamik çevrim.

Sadi Carnot tarafından ortaya konulan bu prensip, iki farklı sıcaklık seviyesi arasında çalışan ısı makinalarının verimini belirtmekte kullanılır.

Isı makinasında kullanılan akışkan, peşpeşe dört değişik durumdan geçer. Bunlar: 1. Sabit bir yüksek sıcaklıkta ısınma neticesinde genleşme.

2. Adybatik (tersinir, ısı alışverişsiz) genleşme.

3. Sabit bir düşük sıcaklıkta soğuma neticesinde sıkışma.

4. Adybatik sıkışmadır.

1. durumda, makina ısı kaynağından ısı alır. 2. durumda iş yapar. 3. durumda, soğutma blokuna yâni ısıyı makinadan uzaklaştıran maddeye ısı verir. 4. durumda ise iş alır. Bu çevrimde 1. durumda ısı kaynağından alınan ısı Q1 ve ısı kaynağının sıcaklığı T1, 3. durumda soğutma blokuna verilen ısı Q2 ve bunun sıcaklığı T2 ise Q1/T1=Q2/Q2’dir.

Makinanın verimi (e) ise:

Q1-Q2 T1-T2
e= ––––––– = –––––––
Q1 T1 ifadesiyle verilir.

Verim makinayı çalıştıran maddeye bağlı değildir. İki farklı sıcaklık seviyesi arasında çalışan bütün tersinir ısı makinaları, Carnot makinasıyla aynı verime sâhiptir.