nükleer alanda araştırma, geliştirme, uygulama ve eğitim çalışmaları yapmak amacıyla çalışan araştırma merkezi. Türkiye Atom Enerjisi Kurumuna bağlı olan ÇNAEM 1962’de Küçükçekmece Gölünün kıyısında 3200 dönümlük arâzi üzerinde kurulmuştur.

Günümüzde bilimsel ve teknolojik çalışmalar içerisinde mühim bir yere sâhib bulunan nükleer bilimler ve nükleer teknoloji, kompleks hızlı gelişme gösteren, pahalı yatırımlar ve en mühimi de çeşitli bilim dallarında çok sayıda nitelikli eleman gerektiren bir çalışma alanıdır.

Ülkemiz dünyâdaki gelişmelere paralel olarak 1956 yılında Başbakanlık Atom Enerjisi Komisyonunu kurmuştur. Bu komisyonun ilk faaliyeti, 27 Mayıs 1962’de faaliyete geçen TR-1 reaktörünü ve Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezini kurmak olmuştur. 1982 yılında yeni bilimsel ve teknolojik ilerlemelere uyum sağlamak gâyesiyle Türkiye Atom Enerjisi Kurumu kurulmuştur.

ÇNAEM’de nükleer alandaki araştırma, uygulama ve eğitim faaliyetleri 10 ayrı bölümde yürütülmektedir: Reaktör işletme, radyoizotop üretim, endüstriyel uygulama, sağlık fiziği ve elektronik bölümleri teknik ve uygulama sâhalarında; fizik, kimyâ, radyobiyoloji, nükleer mühendislik, nükleer yakıt teknolojisi bölümleri de araştırma sâhalarında faaliyetlerini sürdürmektedir.

ÇNAEM’deki Türkiye’nin ilk araştırma reaktörü olan TR-1 1962’de faaliyete geçmiştir. TR-1 reaktörü 1 megawatt termal güçte, ılık nötronlarla çalışan havuz tipi bir araştırma reaktörüdür. Reaktörün yakıt elemanları MTRtipinde olup, % 93 zenginleştirilmiş U-235 ihtivâ etmektedir. Yavaşlatıcısı ve soğutucusu sudur. Yansıtıcı olarak kalbin ön ve arka yüzeylerinde grafit kullanılmıştır. TR-1’in kalbi, içinde 450 m3 su bulunan iki bölmeli havuzun küçük bölmesinde ve 8.70 m derinliktedir. Havuz duvarları biyolojik zırhlama sebebiyle 1.75 m kalınlığında baritli betondur.

Tıp, tarım ve endüstri alanlarında kullanılan radyoizotoplara karşı isteğin çok fazla artması ve bu taleb artışına TR-1 reaktörünün kifâyetsiz kalması sebebiyle 1974 yılında TR-2 adı verilen 5 megawatt gücünde yeni bir reaktörün, havuzun büyük bölmesinde kurulmasına karar verildi. Bunun netîcesinde TR-1 reaktörü 19 Eylül 1977’de durdurularak söküldü. TR-1’in yerini alan TR-2’nin yakıt elemanları MTR tipinde, 23 plakalı ve % 93 zenginlikte U-235 ihtivâ eden UA-1 alaşımıdır. Yavaşlatıcı ve soğutucu yine sudur. Yansıtıcı olarak kalbin iç yüzeyinde su, arka yüzeyinde berilyum kullanılır.