Profesör, yazar, sanat tarihçisi, ressam, milletvekili ve kıdemli yüzbaşıdır.1875 yılında İstanbul Beşiktaş'ta doğdu.Sadrazam Ahmed Esad Paşa'nın oğludur.40 günlük iken babası ölmüştü. 1888 yılında Galatasaray Lisesine girdi.Lisede okurken 1889 yılında Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne girdi ve mezun oldu.Güzel Sanatlar Akademisinde de okurken II. Abdülhamid'in özel emri ile Harp Okulunun asiller sınıfına girdi.1894 yılında piyade subayı olarak mezun oldu. 1908 yılında kıdemli yüzbaşı (Kolağası) iken askerlik hayatından istifa ederek ayrıldı.1908 yılında arkadaşı Salah Cimcoz ile "Kalem" adlı mizah dergisini çıkardı. I. Dünya Savaşı sırasında Kadıköy Belediye Şube Müdürlüğü, sonra ressamlarımıza Avrupa'da sergi açmalarını tertipleme görevi yaptı.1921-1941 yılları arasında Güzel Sanatlar Akademisi Mimari Tarihi ve Şehircilik profesörlüğünde bulundu. 1923 yılından sonra Darülbedayi Müdürlüğü, 1924-1941 yılları arasında Ankara şehri imar müşavirliği, 1933-1937 yılları arasında Kadıköy Halkevi Başkanlığı, Türk Sanatı Tarihi Enstitüsü üyeliği, 1942-1950 yılları arasında İstanbul ve Giresun milletvekilliği yaptı.Üç kez evlendi. 1932 yılında I. Tarih Kongresine katıldı.Ankara, İstanbul ve Roma'da resim sergileri açtı.Pul, tiyatro, müzik ve gezi meraklısı idi. 13 Kasım 1971 tarihinde 96 yaşında iken İstanbul'da vefat etti. Mezarı Erenköy'de Sahrayı Cedid mezarlığındadır.

Eserlerinden bazıları:Türk Sanatı Tarihi 4 cilt, Sanat Ansiklopedisi 5 cilt, Mimari Tarihi, Kamusu Sanat, Türk Sanatı, Şehircilik, Eski İstanbul Abidat ve Mebanisi, Selimi Salis (Salah Cimcoz ile yazdı-tiyatro), Saatçı (operet), Şaban (Viyana’da temsil edilin ilk Türk operası)

Kaynak:Osmanlı Tarihi Yazarları M.Orhan Bayrak istanbul 1982 sf.50-52

Sanat ve Siyaset Hatıralarım

Celal Esad Arseven

Ekrem Işın

İletişim Yayınevi / Anı Dizisi

Celal Esad Arseven (1875-1971) resimden edebiyata, tiyatrodan sinemaya, mimari ve şehircilikten sanat tarihçiliğine geniş bir alanda ürünler vermiştir. Tanzimat döneminin devlet ricalinden, valilik ve sadrazamlık yapmış Ahmet Esad Paşa'nın oğlu Celal Esad, küçük yaştan itibaren tanık olduğu toplumsal hayatın hızlı değişimlerini, Batılılaşma çabalarını, imparatorluğun çöküş sürecini farklı ürünlerle değerlendirebilmiş ve çalışmalarını sistemleştirebilmiş ender aydınlarımızdandır. Osmanlı modernleşmesinin kültürel dayanaklarını açıklamada birikimi, yetenekleri, özgün söylemi ve sanatçı kimliği ile dikkat çeker. Arseven, düşüncelerini savunmada kullandığı ilginç yöntemlerle de tanınır. Şehircilik konusunda tartıştığı Şehremini Cemil Paşa'yı (Topuzlu) alt yapının gerekliliğine inandırmak için Paris lağımlarında sandalla dolaştırır. Kadıköy Belediye Dairesi Başkanlığı, Darülbedayi Müdürlüğü, İstanbul Eski Eserleri Koruma Encümeni üyeliği, iki dönem milletvekilliği, Eski Eserler ve Anıtlar Kurulu üyeliği, Sanayi-i Nefise Mektebi'nde hocalık yapan Celal Esad'ın eserleri arasında Türk Sanatı, Sanat Ansiklopedisi, Eski İstanbul, Eski Galata

ve Binaları vardır. Elinizdeki kitabı, Celal Esad Arseven'in Yeni İstanbul gazetesinde yayınlanan "Türk Resim Sanatında Yetmiş Yıllık Hayatım" adlı yazıları ile Dünya gazetesinde çıkan "Yıldız Sarayından Mütarekeye kadar Celal Esad Arseven'in Hatıraları" başlıklı yazılarını biraraya getirerek Ekrem Işın yayına hazırladı.

- - - - - - - -

Farklı bir kaynaktan derlenen biyografisi:

Resim,Mimarlık, arkeoloji alanlarındaki yapıtları ve oyunlarıyla tanınan yazar.Mülkiye, Sanayi-i Nefise harbiye mekteplerini bitirdi.Avrupa'ya devletçe öğrenime gönderilenler arasındaydı.Türkiye'ye dönünce askerlikten ayrıldı.

( 1908 ) Uzun yıllar akademide mimarlık tarihi ve şehircilik dersleri veren ( 1920-1941) Arseven,İstanbul ( 1942 ) ve Giresun ( 1946) milletvekilliklerinde bulundu.Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu'nda üyelik ve başkanlık yaptı.

( 1951-58) 1971'de Devlet Kültür Armağanına ve İstanbul Teknik Üniversitesince fahri doktor ünvanına değer görüldü. 1897-1900 yıllarındaresim öğretimi kitapları yayımlanan Arseven, sonraki yıllarda Sanat Kamusu (1926), Türk Sanatı (1928,1973), Sanat ansiklopedisi ve arkeoloji alanında da incelemeler yayımladı.Tiyatroyla da ilgilendi. Oyun ve operetler yazdı: Selim-i Salis (1909), Büyük Yarın (1925) eserlerinin bazılarıdır.