Asıl adı Şeyhmuz Hasan olan Cigerxvin, 1903 yılında Mardin'in Hesar Köyü'nde dünyaya geldi. Bir yaşındayken babası öldü, çok geçmeden annesini de kaybedince yetim kaldı. On kardeşiyle birlikte hayat mücadelesine giren Şeyhmuz köyde çobanlık yaptı. Okula gidemedi, ilk harfleri çobanken bir arkadaşından öğrendi. Medrese eğitimine başladı. On yıl çeşitli yerlerde imamlık yaptı.

1925'te Şeyh Sait İsyanı'ndan sonra, Suriye'ye kaçanların Ermeniler’le birlikte kurdukları Hoybun örgütüne katıldı. Celadet Bedirhan'ın çıkardığı Havar Dergisi'nde şiirlerini yayınlamaya başladı. Adını Cigerxvin diye değiştirdi.

Cigerxvin'in birinci divanı 1974'te yayımlandı. Daha sonra değişik tarihlerde Şam, Beyrut ve İsveç'te klasik-modern şiirlerinden oluşan yedi divanı daha yayınlandı. İki anı ve hikaye kitabının yanısıra, Kürt Tarihi üzerine iki kitabı, Kürtçe sözlük çalışması, Kürt folkloru üzerindeki araştırma kitabı ve hayat hikayesini konu alan bir otobiyografisi vardır.

Birtakım sosyalist faaliyette de yer alan Cigerxvin, hayatının büyük bir kısmını Suriye'nin Kamışlı şehrinde geçirdi, daha sonra İsveç'e yerleşti.

Cigerxvin, 22 Ekim 1984'te İsveç'in başkenti Stockholm'de öldü. Cenazesi, çok sayıda Kürt, Arap, Süryani ve Ermeni’nin katılımıyla Kamışlı'daki toprak evinin bahçesine gömüldü.

Medrese kültürü içerisinde yetişen Cigerxvin eserlerinde hem klasik edebiyatı devam ettirdi, hem de modern şiirde eserler verdi.

Cigerxvin'in şiirlerinde özellikle solcu kişiliği ön plana çıkmıştır.

Xx

Hayat Hikâyem

Cigerxwîn Kürt Tarihi ve Kültürü Dizisi

Modern Kürt şiirinin öncüsü sayılan Cigerxwîn, Kürt tarihinin en olaylı, değişimlerle dolu dönemi olan 20. yüzyılda yaşamıştır. Bir şair ve eylemci olarak, Kürt tarihi içinde özel bir yer tutan pek çok olaya ya bizzat katılmış, tanık olmuş, ya da olayın kahramanlarıyla sohbet olanağı bulmuştur. Kıtlık, hastalık ve yağmanın hüküm sürdüğü seferberlik yıllarından 1925 Şeyh Sait İsyanı'na, Kürtlere kısmi haklar tanıyan 1958 Irak Devriminden 1970'lerdeki Kürt örgütlenmelerine kadar pek çok olaya yer veriliyor “Hayat Hikâyem”de. Rahat bir üslupla yazılan ve geniş ayrıntılara yer veren kitabın Kürt tarihine olduğu kadar Ortadoğu tarihine de pek çok yönden ışık tuttuğu rahatlıkla söylenebilir. Cegerxwîn'in “Hayat Hikâyem” başlığı altında anlattıkları, gerçekte sadece bu büyük, bilge Kürt şair ve düşünürünün değil tüm Kürtlerin hikâyesidir.

“Şimdiye kadar sadece büyük ve ünlü insanların hayatı yazıldı. Oysa benim düşünceme göre, bu büyük iş, tarihlerini yazma işi, aydına, düşünüre, yurtsevere ve insansevere düşmektedir. Böylece biz hem halkımıza hem de insanlığa kutsal ve yerinde bir hizmette bulunmuş olacağız.” (Cigerxwîn)

•Dîwana yekem: Prîsk û Pêtî , 1945 Şam

•Dîwana diwem: Sewra Azadî , 1954 Şam

•Dîwana siyem: Kîme Ez? 1973 Beyrûd

•Dîwana çarem: Ronak , Weşanên Roja Nû , 1980 Stockholm

•Dîwana pêncem: Zend-Avista , Weşanên Roja Nû, 1981 Stockholm

•Dîwana sesem: Sefeq , Weşanên Roja Nû 1982 Stockholm

•Dîwana heftem: Hêvî , Weşanên Roja Nû 1983 Stockholm

•Dîwana hestem: Astî , Weşanxana Kurdistan , 1985 Stockholm