Atatürk'ün öncülüğünde kurulan hayır derneği. Derneğin amacı korunmaya, bakıma ve yardıma muhtaç çocuk, yaşlı vb. kimselere yardım etmektir. 1921'de Milli Mücadele'de savaşta yakınlarını kaybetmiş çocukların ve yaşlıların bakımı için kurulmuştu. Savaşta yakınını kaybeden çocukların bakımı ve eğitiminin sağlanması için TBMM'den yardım alıyordu. Başka gelir kaynakları; çeşitli bağışlar, pul satışları, üye aidatları, taşınmaz mallarından alınan kiralar, balo ve piyangolardı.

Çocuk Esirgeme Kurumunun çalışmaları, çocuk sağlığıyla ilgili yayınlar yapmak, çocuk bakımına ilişkin kurslar açmak, doğum evleri kurmak, çalışan annelerin çocuklarına yardım etmek, yoksul çocuklara araç-gereç sağlamak, yetim ve muhtaç durumda olan çocuklara her tür yardımı yapmaktır.

Çocuk Esirgeme Kurumunun Türkiye'nin tüm illerinde ve birçok ilçe merkezinde şubesi vardır. 1983'te Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığına bağlanmış, adı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü olmuştur.