Alm. Spinale Kinderlähmung. Fr. Poliomyélite. İng. Poliomyelitis. Ateş yükselmesi, merkezî sinir sistemi, yukarı solunum yolu veya hazım sistemi bozukluğu belirtileri ile başlayan bir virüs hastalığı. Virüsün sebeb olduğu en önemli bozukluk, omurilikte yaptığı doku harabiyetidir. Bunlara bağlı olarak felçlerin ortaya çıkması, hastalığın korkutucu olan sonucudur.

Hastalık ilk defâ 1840 yılında Heine adlı araştırıcı tarafından târif edilmiştir. 1877’de Stockholm’de çıkan ufak bir salgında Medin adlı araştırıcı hastalığı incelemiştir. Hastalık bu sebepten dolayı “Heine-Medin hastalığı” olarak tıp literatürüne geçmiştir. Yirminci yüzyıl başlarında Avrupa ve Amerika’da 50-100 kişilik küçük salgınlara rastlanırken, 1913’ten sonra binlerce kişiyi etkileyen büyük salgınlar görülmüştür. Çocuk felci yeni bir hastalık olarak kabul edilmektedir.

Hastalık âmili olan virüsün insan vücuduna girişi hazım sistemi yoluyladır. Virüsü, hasta, öksürük ve tükürükle etrâfa saçar. Lağım suları, hastaların dışkılarına bulaşmış sular ve lağımların aktığı deniz suları aylarca virüs taşıyıcı özelliğini korur. Mikrop, yenilen çiğ besinlerle ve içilen sularla da bulaşabilir. Kuluçka devresi 3-10 gündür.

Genellikle ateş, başağrısı, kusma, neşesizlik, halsizlik, boyunda acıma ile başlar. Sonraki iki-üç gün normale dönen durum yeniden ateş yükselmesi ve başağrısı ile geri döner. Ertesi gün boyunda ve bel kemiğinde sertlik, adalelerde sancı başlar. Hasta dalgın yatar, kollarında ve bacaklarında ağrı vardır. Felç 2-4. günler arasında görülür. Derecesi ise 2. günde tam olarak anlaşılır. Çocuk küçükse ve yürüyemiyorsa felcin farkına varmak güç olur. Dikkatle tetkik etmek gerekir. Felçli çocuk oturamaz, boyun kaslarında felç varsa başını tutamaz. Ekseriya tek taraflıdır ve bacakları tutması çok sıktır.

Çocuk felci 5 hatta 3 yaşından küçük çocuklarda rastlanan bir hastalıktır. Yaş ilerledikçe hastalığa yakalanma ihtimali azalır. Bu hastalığın ilâçla tedâvisi yoktur. Masaj ve fizik tedâvi, hastalığı sınırlı bir bölgede bırakmada ve sakatlığın yaygın olmasını önlemede faydalı olabilir.

Korunmanın en iyi yolu aşıdır. Ağız yoluyla verilen “Sabin” aşısı 2 aylıktan itibaren DBT karma aşısı ile berâber uygulanır. Küçük bebeklere şekerli su ile verilebilir. Çocuk ateşli veya ishal ise, veya son 4 hafta içerisinde kızamık veya çiçek aşısı olduysa aşıyı tehir etmek iyi olur.