Cumhurbaşkanı, TBMM tarafından, kırk yaşını doldurmuş ve yüksek öğrenim yapmış kişiler arasından seçilir. Seçilen kişinin TBMM üyesi ya da milletvekili seçilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşı olması gerekir. Cumhurbaşkanı yedi yıllık süre için bir defalığına seçilir. Cumhurbaşkanı olan kimse bir daha aynı görevi yapamaz. Cumhurbaşkanı seçilen kişi eğer milletvekiliyse partisiyle ilişkisi kesilir ve milletvekilliği düşer. Daha sonra, anayasanın 103. maddesinde belirtildiği gibi, meclis önünde ant içerek göreve başlar.

Cumhurbaşkanı, devletin başıdır. Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk ulusunu temsil eder. Anayasanın uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir.

Cumhurbaşkanının yasamayla ilgili görevleri:

1. Gerekli gördüğü takdirde yasama yılının ilk günü TBMM açılış konuşmasını yapar.

2. TBMM'yi gerekli görürse toplantıya çağırabilir.

3. Yasaları yayımlar ya da tekrar görüşülmek üzere TBMM'ye geri yollar.

4. Anayasayla ilgili değişikliklere ilişkin yasaları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunar.

5. Anayasa Mahkemesine iptal davaları açabilir. Bu iptal davaları; kanunlar, kanun hükmünde kararnameler, TBMM iç tüzüğü gibi kanunlar ve kararlar hakkındadır.

6. Ayrıca TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar verebilir.

Cumhurbaşkanının yürütmeyle ilgili görevleri:

1. Başbakanı atar ve istifasını kabul eder.

2. Başbakanın teklifi üzerine bakanları atar ya da görevlerine son verir, gerekli gördüğünde bakanlar kuruluna başkanlık eder.

3. Yabancı devletlere temsilci yollar, Türkiye'ye yollanacak olan yabancı temsilcileri kabul eder.

4. Uluslar arası antlaşmaları onaylar ve yayımlar.

5. TBMM adına Türk Silâhlı Kuvvetleri başkomutanlığını temsil eder ve ordunun kullanılmasına karar verir.

6. Genelkurmay başkanını atar.

7. Milli Güvenlik Kurulunu toplantıya çağırır ve bu kurula başkanlık eder.

8. Bakanlar kuruluna başkanlık ederek burada alınan kararla sıkıyönetim ya da olağanüstü hâl yönetimi ilân eder.

9. Kanun hükmünde kararname çıkartır ve kararnameleri imzalar.

10. Çeşitli mahkümiyeti olan kişilerin, sürekli hastalık, sakatlık ve kocama nedeniyle cezalarını kaldırabilir ya da hafifletebilir.

11. Devlet Denetleme Kurulu üyeleri ve başkanını atar. Bu kurula çeşitli inceleme, araştırma ve denetleme yaptırır.

12. Yüksek Öğrenim Kurulu üyeleri ve üniversite rektörlerini atar.

Cumhurbaşkanının yargıyla ilgili görevleri:

1. Anayasa Mahkemesi üyelerini, Danıştay üyelerinin dörtte birini, Yargıtay Cumhuriyet başsavcısı ve vekilini, Askeri Yargıtay üyelerini, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyelerini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyelerini seçer.

2. Ayrıca anayasada ve yasalarda verilen seçme ve atama görevlerini yerine getirir.

3. Cumhurbaşkanının başbakan ya da diğer bakanların imzalarına gerek duymadan tek başına imzalayabileceği kararlar yasalarla belirlenmiştir. Bu kararlar hakkında Anayasa Mahkemesi dâhil kimse yargı mercilerine başvuramaz. Diğer kararlar, başbakan ve bakanların katılımıyla kabul edilir. Bu kararlardan başbakan ve ilgili bakan sorumludur.

Cumhurbaşkanı, vatana ihanetten dolayı TBMM üye tam sayısının en az üçte birinin teklifi üzerine, üye tam sayısının en az dörtte üçünün vereceği kararla suçlanabilir.

Cumhurbaşkanı, görevine başlarken Türkiye Büyük Millet Meclisi önünde aşağıdaki şekilde ant içer.

"Cumhurbaşkanı sıfatıyla, devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma, anayasaya, hukukun üstünlüğüne, demokrasiye, Atatürk ilke ve inkılâplarına ve lâik cumhuriyet ilkesine bağlı kalacağıma, milletin huzur ve refahı, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerden yararlanması ülküsünden ayrılmayacağıma, Türkiye Cumhuriyeti'nin şan ve şerefini korumak, yüceltmek ve üzerime aldığım görevi tarafsızlıkla yerine getirmek için bütün gücümle çalışacağıma büyük Türk milleti ve tarih huzurunda, namusum ve şerefim üzerine ant içerim."

Cumhurbaşkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması durumunda, görevine dönene kadar ve ölüm, çekilme ya da bir başka nedenle cumhurbaşkanlığı makamının boşalması hâlinde yenisi seçilene kadar yerine TBMM başkanı vekillik eder.

İLGİLİ KONULAR

Atatürk, Mustafa Kemal, İnönü, İsmet, Gürsel, Cemal, Sunay, Cevdet, Bayar, Celal, Korutürk, Fahri, Evren, Kenan, Özal, Turgut, Demirel, Süleyman, Sezer, Ahmet Necdet