Budizmin bir kolu olan “Makayana”nın rûhânî liderine verilen ünvan. Budizmin Makayana kolu Tibet, Moğolistan, Batı Çin’in bir bölümü, Bhutan ve Sıkkım çevrelerinde yaygındır. Tibetlilerin inancına göre, Dalay Lama Mahayana Tanrısının dünyâ üzerindeki görünüşüdür. Tanrının rûhu Dalay Lamada yaşamaktadır. Dalay Lama ölünce, içindeki kutsal (ilâhî) ruh, en az 49 günlük geçen bir zamandan sonra yeniden bir çocuğun vücûduna girer. İlk Dalay Lama, 1474’te ortaya çıkmıştır. Budist inanışına göre zamanımıza (1993) kadar Makayana Tanrısının rûhu 14 Dalay Lamanın vücûdunda yaşamıştır. Tibet’in son Dalay Laması Tenzin Gyatsodur.

Tenzin Gyatso, 6 Haziran 1935’te Tibet’in kuzeydoğusundaki Kokonor bölgesinde doğdu. Köylü bir âilenin çocuğudur. Beş yaşında Budacıların en yüksek kişilerince on dördüncü Dalay Lama seçilerek Tibet’in başşehri Lhasa’ya götürüldü. Bin odalı Potala Sarayında taç giydirildi.

1950 senesinde Çin birlikleri Tibet’i işgâl etti. 1959’da Tibetliler ayaklanınca, Çin birlikleri binlerce Tibetliyi öldürdü. Dalay Lama 100.000 kişi ile Hindistan’a kaçtı. Kırk yıl, Himalayalardaki Dharmsala şehrinde sürgün hükûmetine başkanlık etti. 1987’de Albert Schweitzer Hayırseverlik Ödülü aldı. Budizmi anlatan kitaplar yazdı.

Dalay Lama, kırk yıl ülkesindeki Çin işgâline pasif direniş yürüttü. Bu çalışmalarından dolayı 1989 Nobel Barış Ödülü verildi.