İstanbul’da öksüz ve yetim çocukların eğitimini sağlamak maksadıyla açılan ilk parasız yatılı okul.

1865 senesinde Müslüman fakir çocukların öğrenim imkânına kavuşmaları için “Cemiyet-i Tedrisiyye-i İslâmiyye” adında bir cemiyet kuruldu. Cemiyeti kuranların başında, Mâliye Nâzırı Yûsuf Ziyâ Paşa, Gâzi Ahmed Muhtar Paşa, Vidinli Mareşal Tevfik Paşa geliyordu. Cemiyet, önce Bâyezîd’de Sîmkeşhâne Çarşısının yanında Vâlide Emetullah Hanımefendinin mektebini tâmir ederek işe başladı. Okuma-yazma ile başlayan öğretim, Kur’ân-ı kerîm, ilmihâl bilgileri, matematik, geometri ve coğrafya dersleri ile devâm ediyordu.

Öğrencilerin sayısının hızla artması ve bu mektebin kâfi gelmemesi üzerine, devrin pâdişahı Abdülazîz Hanın maddî ve mânevî desteği, hayır sever Müslümanların da yardımlarıyle “Cemiyet-i Tedrisiyye-i İslâmiyye”, 1869 senesinde Dârüşşafaka Lisesinin inşâsına İstanbul-Fâtih semtinde başlandı. İnşâat dört sene sürdü. 12 Haziran 1873 günü derslere törenle başlandı. Okula ilk defa elli dört öğrenci alındı. 1923 senesinde lise eğitimine geçildi. 1927 senesine kadar lise öğretimi devam etti. Bu günkü tüzük 1953 yılında kabul edilmiştir.

İki ayrı binâ hâlinde yapılan Dârüşşafaka Lisesinde önce kız ve erkek öğrenciler ayrı binâlarda okurdu. Sonra kızlar alınmayıp sâdece erkek öğrenciler okumaya başladı. 800 öğrenci kapasiteli olarak yapılan Dârüşşafaka Lisesinde Türkiye’nin her yerinden babası ölmüş çocuklar imtihanla alınmaktadır. 1955 senesinde bâzı dersler İngilizce okutulmaya başlandı. Önce hazırlık sınıfında İngilizce öğretilip, bu sınıfı başaranlar orta ve lise kısmını aynı okulda bitirmektedir. 1971 yılından îtibâren öğrencilerin karışık okuduğu lise bir dernek tarafından idâre edilmektedir. Öğrencilerin bütün ihtiyaçları yemek, giyim, ders araçları dernek tarafından karşılanmakta ve öğrenciler yatılı okumaktadır.

İsmâil Safa, Ahmed Râsim, Riyâziyeci Sâlih Zeki, Hüseyin Remzi Bey buradan mezun olmuşlardır.

İlk kurulduğu zamanlar dersleri cemiyet üyeleri vermekteydi. Daha sonraları tâyin edilen öğretmenler vermeye başladı. Öğretim süresi bir yıl hazırlık, üç yıl orta, üç yıl da lise olmak üzere toplam yedi yıldır. Eğitim öğretim ücretsizdir. Dârüşşafaka Lisesi, aynı isimle İstanbul-Fâtih semtinde hâlen eğitim ve öğretimini sürdürmektedir (1993).

Dârüşşefaka Lisesine girebilmek için:

1. Babası ölmüş olmak,

2. 12 yaşından büyük olmamak,

3. Mâli durumu yeterli olmamak,

4. İlkokulu o öğretim yılında bitirmiş olmak,

5. Sağlık durumu yatılı öğretime elverişli olmak gerekmektedir.