Cumhûriyet devri siyâsî partilerinden. 12 Eylül 1980’den sonra siyâsî faâliyetlere müsâade edilince, kapatılan Cumhûriyet Halk Partisinin (CHP) eski yöneticileri, bu partinin yerini doldurabilecek yeni bir siyâsî partinin kurulması için çalışmalara başladılar.

Bu çalışmalar sırasında, CHP’nin son genel başkanı Bülent Ecevit, 1982 Anayasası şartları içerisinde gerçek bir demokrasi olmayacağını, bu sebeple de demokratik sol bir partinin kurulamayacağını savundu. Bu sırada Halkçı Parti (HP) ve Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) kuruldu. Bülent Ecevit bu siyâsî partilerin kurulmasından sonra hemen harekete geçerek, eski Türk-İş Genel Başkanı Halil Tunç, işadamı Murteza Çelikel, TC Merkez Bankası eski başkanı İsmâil Hakkı Aydınoğlu, CHP’nin İzmir eski il başkanı Sedat Akman’ın da katılması ile parti kurma faâliyetlerine başladı. Kurulacak yeni partinin tabanının halka dayanmasını isteyen Ecevit, parti kurucu sayısının 40.000 olmasını istemişti.

Bu düşünceler içerisinde Demokratik Sol Parti (DSP), 14 Kasım 1985’te 612 kurucu üye ile kuruldu. 23 Kasımda toplanan kurucular kurulunda partinin genel başkanlığına oy çokluğu ile Rahşan Ecevit seçildi. Genel sekreterliğe HP’den Adana milletvekili olarak meclise giren Nuri Korkmaz getirildi. HP ile SODEP, Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) ismi ile birleşince, buna karşı çıkan bir grup, HP’den ayrılarak DSP’ye katıldılar. Bu katılmalar sebebiyle DSP de TBMM’de grup kurdu. Grup başkanlığına TBMM eski başkanı Cahit Karakaş seçildi. DSP, Eylül 1986’da 11 milletvekilliği için yapılan ara seçimlere katıldı. Oyların % 7,7’sini alarak dördüncü parti olmasına rağmen, % 10 barajını geçemediği için milletvekilliği kazanamadı. 6 Eylül 1987’de siyâsî yasakların kalkması için yapılan halk oylamasının neticesinde siyâset yasağı kalkan Bülent Ecevit, aktif siyâsete tekrar atıldı. 13 Eylülde hanımı Rahşan Ecevit’in genel başkanlığını yaptığı DSP’nin başına getirildi. DSP 29 Kasım 1987 seçimlerine, Bülent Ecevit’in genel başkanlığında katıldı. Seçimlerde % 8,5 civârında oy toplayabildi. Türkiye genelinde % 10’luk barajı yine aşamadığı için, TBMM’ye milletvekili sokamadı.

DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit, seçimlerde alınan bu sonuç üzerine ilk genel kongrede genel başkanlıktan ve aktif siyâsetten ayrılacağını açıkladı. Bir süre siyâset ve politikadan uzak kaldı. Tekrar DSP’nin başına getirildi.

DSP, 20 Ekim 1991 milletvekili erken genel seçimine Bülent Ecevit’in genel başkanlığında katıldı. Ülke genelinde kullanılan seçmen oylarının % 10,90’ını alarak Türkiye genelinde % 10’luk oy barajını geçmeyi başardı. Çıkardığı yedi milletvekiliyle TBMM’ye girdi.