Türk hukukçu ve siyâset adamı. 20 Temmuz 1938’de Antalya’da doğdu. İlk ve Orta öğrenimden sonra AnkaraÜniveristesi Hukuk Fakültesine girdi. Öğrencilik yıllarından îtibâren politikaya karşı alaka duydu. Uzun zaman iktidarı elinde bulunduran CHP’nin ağır bir yenilgiyle muhâlefete düşmesinden sonra iktidara gelen Demokrat Parti hükümetine karşı gelişen öğrenci hareketleri içinde aktif rol aldı. Baskı, zulüm ve hürriyetsizlikten şikâyet ettiği bu dönemde devrin Başbakanı Adnan Menderes’in yakasına yapışarak “Hürriyet istiyorum.” dedi. Başbakan ise; “Oğlum o kadar hürriyet var ki sen başbakanın yakasına yapışabiliyorsun.” diye cevap verdi. 1959’da Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. 1960’da Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinde asistan olarak vazîfe aldı. 1963’te doktorasını tamamladı. 1965 senesine kadar ABD’de Columbia ve California (Berkeley) Üniversitelerinde doktora sonrası çalışmalarını sürdürdü. 1968’de doçent oldu. Aynı sene Cumhuriyet Halk Partisine (CHP) girdi ve “Mülkiye Cuntası” diye anılan grubun içinde yer aldı. 1973’te SiyâsalBilgiler Fakültesindeki vazifesinden istifâ etti. Aynı yıl Ekim ayında yapılan genel seçimlerdeCHP’denAntalya Milletvekili seçildi. Bülent Ecevit başkanlığında kurulan CHP-MSP koalisyon hükümetinde Mâliye Bakanı olarak vazife aldı. 1978 senesinde Bülent Ecevit hükûmetinde Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı vazifesini yürüttü. Bu bakanlığı sırasında hararetle savunduğu sosyalist ekonominin temel esaslarından olan devletçiliği tam olarak uygulamaya çalıştı.Anadolu Tasfiyehanesi A.Ş. (ATAŞ) rafinerisini millîleştirme ve madenleri devletleştirmekle ilgili kânun tasarısıyla kamuoyunun dikkatini üzerinde topladı. CHP’de parti Meclisi, Merkez Yönetim Kurulu Üyeliği ve Genel Sekreter yardımcılığı vazifelerinde bulundu.

12 Eylül 1980 harekâtından sonra bir müddet Ankara’da Ordu Dil Okulunda ve daha sonra da Çanakkale Zincirbozan’daki askeri kampta gözetim altında tutuldu. 1982 Anayasası’nın beş yıl süreyle siyâset yasağı getirdiği politikacılardan biri oldu. Siyâset yasaklarının kalkmasını sağlayan Eylül 1987’deki halkoylamasından sonra, Sosyal Demokrat Partiye (SODEP) girdi. Bu partinin Halkçı Parti (HP) ile birleşmesi üzerine siyâsî hayatına Sosyal Demokrat Halkçı Partide (SHP) devam etti. Kasım 1987’deki genel seçimlerde SHP’den Antalya milletvekili seçildi. Bir müddet SHP’nin TBMM grup başkan vekilliği vazifesini yürüttü. Haziran 1988’deki SHP Kurultayında parti genel sekreterliğine seçildi. Kendisini destekleyenler de parti meclisinde ekseriyeti teşkil etti. Aralık 1989’da toplanan Olağanüstü Kurultay’da da genel sekreter seçilen Deniz Baykal Genel Başkan Erdal İnönü ile anlaşmazlığa düştüğü için Eylül 1990’da genel sekreterlikten istifâ etti. Eylül 1990’da yapılan olağanüstü kurultayda ve Temmuz 1991’de toplanan SHP Olağan Kurultayı’nda Erdal İnönü’nün karşısında genel başkan adayı oldu. Fakat yeterli oyu alamadığı için seçilemedi. 20 Ekim 1991’de yapılan erken genel seçimde tekrar SHP Antalya Milletvekili olarak TBMM’ye girdi. Süleyman Demirel başkanlığında kurulan DYP-SHP koalisyon hükümetinde vazife almadı. Parti içi muhâlefete devam etmeyi tercih etti. 1992 senesinde çıkarılan 12 Eylül 1980 öncesinde kapatılan siyâsî partilerin tekrar açılabilmesine imkan sağlayan kânun üzerine, açılanCumhuriyet Halk Partisi (CHP) genel başkanlığına aday oldu. 9 Eylül 1992 târihinde yapılan kurultayda genel başkanlığa seçildi. 14 Eylül 1992’de arkadaşlarıyla birlikte SHP’den istifâ ederek CHP’deki vazifesine resmen başladı. Hâlen sol kesim içinde liderlik mücâdelesini sürdüren Deniz Baykal’ın Siyasal Elit Kuramı ve Siyasal Katılıma Bir Davranış İncelemesi adlı iki kitabı yayınlanmıştır.