Yer kabuğunun derin tabakalarının yer değiştirmesi ya da yanardağların püskürme durumuna geçmesi sonucu oluşan yer sarsıntısı. Zelzele de denir. Yer kabuğundaki bu sarsıntılar, bazen ancak deprem kaydeden aletlerin duyabileceği kadar hafif olur. Bazen de, toprağın çatlamasına, evlerin, büyük binaların, köprülerin yıkılmasına yol açacak kadar şiddetli olur.

Depremlerde bir tek sarsıntı olabildiği gibi, birkaç saat, birkaç gün arayla yinelenen birden fazla sarsıntı da olabilir.

Depremler en çok fay hatları denilen kırıklar üzerinde meydana gelir. Yer altında, bazı toprak tabakaları kayarak yer değiştirir. Geniş ölçüdeki bu yer değiştirme, o yörede büyük toprak kaymalarına neden olur. Bunun sonucu olarak da büyük sarsıntılar meydana gelir. Yeryüzünde, depremlerin sık olarak meydana geldiği, belirli deprem bölgeleri vardır. Bu bölgelerde aynı zamanda yanardağ etkinliği de yaygın olarak görülür. Yunanistan, İtalya, Akdeniz bölgeleri ve Japonya depremlerin sık sık olduğu yerlerdir. Türkiye de deprem bölgesi üzerinde bulunur. Türkiye'nin başlıca deprem bölgeleri Batı, Kuzey ve Doğu Anadolu'nun genç kırıklarla sınırlanmış çöküntü havzalarıdır.

Depremler, gözlem evlerinde (Kandilli Rasathanesi gibi) sürekli olarak kaydedilir. Bu gözlem evlerinde sismograf adı verilen araçlarla depremin büyüklüğü ölçülür. Depremlerin büyüklüğü çeşitli ölçeklerle ölçülür. Rossi, Mercalli, Sieberg gibi araştırmacılardan adını alan bu ölçeklerin en tanınmışı Richter ölçeğidir. Bu ölçeğe göre büyüklüğü 4'ten küçük olan depremler hafif, 4-5,4 arasıda olanlar orta, 5,5-6,9 arasında olanlar yıkıcı, 7'den büyük olanlar ise çok şiddetli sayılır. Günümüze kadar ölçülen en şiddetli deprem, Richter ölçeğine göre 8,9 büyüklüğündedir.

Depremin zararlarından korunabilmek için binalar sağlam kayalık arazilerde yapılmalı, binaların yapımında yeterince beton ve demir kullanılmalıdır. Bunlara ek olarak, depremden en az zararla kurtulmak için bireyler eğitilmelidir.

İLGİLİ KONULAR

Taş Küre (Yerkabuğu, Litosfer)