Hayvanların bir hücreli formdan çok hücreli karmaşık formlara evrimleştiğinde besin maddelerinin taşınabilmesi ve metabolizma sonucu ortaya çıkan atıkların uzaklaştırılabilmesi için geliştirdikleri özel bedensel sistem. Bu sistem sayesinde sindirim sisteminde temel yapı taşlarına kadar parçalanan besinlerin, dış ortamdan alınan oksijenin, metabolizma sonucu ortaya çıkan karbon dioksidin ve atık maddelerin (üre gibi) taşınabilmesi ve sıcakkanlı hayvanların bedenlerinde eşit şekilde ısı dağılımının yapılabilmesi sağlanır.

Dolaşım sisteminin ögeleri, kalp, kan ve damarlardır. Kalp kanı pompalarken damarlar da pompalanan kanı organlara iletir. Eğer kan, damarlar içinde dolaşıyor ve onlardan dışarı çıkmıyorsa buna, kapalı dolaşım sistemi denir. Bütün omurgalıların kan dolaşım sistemi böyledir. Öteki dolaşım tipindeyse damarlar sinüs denilen geniş boşluklara açılır ve kan, damarlardan çıkarak hücrelerle doğrudan doğruya temas hâline geçer. Bu dolaşım sistemine açık dolaşım sistemi denir. Yumuşakçaların ve eklem bacaklıların dolaşım sistemi böyledir. Böceklerde ters bir durum gözlenir. Açık dolaşım sistemine sahip olan böceklerde havadaki oksijen, kan ve dolaşım sistemiyle değil, özel borular sistemiyle hücrelere ulaştırılır. Buna trake sistemi denir.

İlkel hayvanlarda çoğunlukla birden fazla kalp bulunur. Örneğin, toprak solucanlarında başa yakın yerde beş adet kalp vardır.

Memeli hayvanlarda dolaşım sistemi, solunum sistemiyle birlikte, sinirler aracılığıyla kontrol edilir. Büyük dolaşım ve küçük dolaşım sistemleri bulunur. Hayvanlar âlemi içinde insanın dolaşım sistemine en çok sığır yavrularının yani danaların dolaşım sistemi benzer. Bu nedenle yapay kalp çalışmalarında, deneyler hep danalarla yapılmıştır.

İLGİLİ KONULAR

Dolaşım Organları, Dolaşım Sisteminin Sağlığı