Alm. Doppler Echokardiographie, Fr. Doppler échocardiographie, İng. Doppler Echocardiography. Kardiovasküler sistemdeki kanın hareket tarzını kaydeden bir metod. Bu teknikle kan akımının yönü, yerleşimi, kalitesi, velositesi (hızı), doluş ve atılışındaki direnç hakkında bilgi alınabilmektedir. Burada ultrason enerjisinin kullanılma yolu diğer ultarason usûllerindekinden oldukça farklıdır. Doppler ultrasonda hedef organ hudutları değil, düşük amplitüt veren eritrositlerdir.

Fizikî prensip olarak doppler etki şudur: Hareketsiz bir ses kaynağından çıkan sesin dalga boyu ve frekansı sâbittir. Ses kaynağı harekete geçtiğinde, kulağa veya kayıt cihazına yaklaşırken dalga boyu artar, yâni frekansı azalır; uzaklaşırken dalga boyu kısalır ve frekansı artar. Buna güzel bir misal hareket etmekte olan bir trenin düdük sesinin tren dinleyene yaklaşırken kalınlaşması ve uzaklaşırken tizleşmesidir. Sesli her cisim için ve ses yansıtan her hareketli nesne için de aynısı söz konusudur.

C DF
V=¾¾ ¾¾¾
2fo cosO

formülüyle özetlendiği gibi, V, objenin hızını, C sesin hızını, fo hareketsiz cismin ses frekansını, O hareketli tavget ve ultrason yolu arasındaki açıyı göstermektedir. Açı 90° olduğunda Doppler sapması olmaz. Dolayısıyla en iyi Doppler verisi ultrason demedinin hedefe paralel olması durumunda alınmaktadır. Bu hal diğer ultrason sistemlerinin kullandığı prensibe terstir. Bunlarda en iyi görüntü ultrason demedinin objeye dik gitmesi ile elde edilir.

En iyi Doppler verileri, yüksek değil düşük frekanslı transdüserlerle alınır. Bu ise diğer sistemlere uymamaktadır.

Dopplerle hızın yanısıra, kan akımını da ölçmek mümkündür.

Akım (ml/sn)=ortalama velosite (cm/sn) x alan (cm2).

Kanın geçtiği gedikte anatomik bozukluk, mesela darlık olduğu zaman veya çapı normal olduğu halde kanın hızı değişince akım yukarıdaki formülden hesaplanabilir.

Doppler, akımın niteliği hakkında bilgi verir. Laminer akımla, türbülan akım ayırdedilebilir.

Doppler teknikleri arasında pulsed Doppler, sürekli dalga gönderen Doppler ve gerçek zamanlı iki boyutlu Doppler ekakardiografi özellikle bahsedilmeye değer.

Sürekli dalgalı Doppler, periferik damarların incelenmesinde yıllarca kullanılmıştır. Fakat birlikte mutlaka, M-mode ve iki boyutlu ekokardiografi de alınmalıdır.

Doppler teknikleri arasında gelişmenin son merhalesinde gerçek zamanlı iki boyutlu Doppler ekokardiografinin özel teşhis kapasitesi vardır. Doppler anjiografisi olarak da kabul edilir.

Bu teknik kalp içindeki kan akımının kalp anatomisi ile ilişkili gerçek zamanlı, kesit görüntüsünü verir. Kan akımının yön, hız ve tersliğini ifâde için kırmızı, mavi ve yeşil olmak üzere üç ana renk ve bunların karışımları kullanılır. Bu renkli görüntü veren kan akımı siyah beyaz B-mode ultrason imajları içine yerleşik görülür.

Doppler görüntülerin değerlendirilmesi iyi bir eğitim ister. Hatâ yapılabilmesi zor değildir. Metodun hastaya ve doktora zararının olması, teşhis koydurucu özellik ve hassâsiyetinin yüksek olması ve kolay tekrarlanabilen hemodinamik ve anatomik bilgileri ile klinik anjioloji ve kardiolojide çok önemlidir.

Bununla subklinik sinsi vakaları tesbit dahi mümkündür. Ayrıca teşhiste önemlidir.

Hastalık şiddetinin tesbiti, medikal tedâvi ve girişimlerin değerlendirilmesi ve kateter ve ameliyat zamanlaması endikasyon ve tip belirlemede büyük yardımı vardır.

Ayrıca ameliyat esnâsında ve sonrasındaki izlemede koroner bakım ünitesinde, poliklinik şartlarında uygulanabilirliği ile çok pratiktir.