Belh’te 9 ve 10. yüzyıllarda yetişen Müslüman fen âlimlerinden. İsmi Ahmed bin Sehl el-Belhî olup, künyesi Ebû Zeyd’dir. 849 (H.235) senesinde Belh’e bağlı köylerden birisinde doğdu. İlim tahsil etmek için birçok beldeye gitti. Fizik, astronomi, matematik, târih, coğrafya, tıp, edebiyât, fıkıh ve kelâm ilimlerinde mütehassıs oldu. İlim tahsilini tamamladıktan sonra, Belh’e döndüğü sırada ismi her tarafa yayıldı. Belh hâkimi ona vezirlik teklif etti ise de, kabul etmedi. 934 (H.322) senesinde Belh’te vefât etti.

Ebû Zeyd; fizik, astronomi, matematik, târih, coğrafya, tıp, edebiyât, fıkıh ve kelâm ilimleriyle ilgili altmışa yakın eser yazdı. Yazdığı eserlerden sâdece bir tânesi zamânımıza ulaşabilmiştir. Tıp ilmine âit, Mesâlik-ül-Ebdân vel-Enfüs adlı eserinin iki yazma nüshası, İstanbul Süleymâniye Kütüphânesi, Ayasofya bölümü, 3741 numarada kayıtlıdır. Bu nüsha, 1984 senesinde Frankfurt’ta bulunan Goethe Üniversitesine bağlı Arabî İlimler Târihi Enstitüsü yayınlarından olarak faksimile neşredilmiş ve ilim adamlarının tetkikine sunulmuştur.

Ebû Zeyd, bu eserinde bedenî hastalıklar yanında, rûhî hastalıklara da yer vermiş ve inceleyerek tedâvi yolları üzerinde durmuştur. Bugünkü modern tıpta parapsikoloji, psikoterapi ve psikosomatik sahalarını ilgilendiren konuları ayrı ve başlı başına oldukça uzun bir şekilde yine bu eserinde ele almıştır.

Belhî, kısa girişten sonra eserini iki ana bölümde hazırlamıştır: Birinci bölümde beden sıhhatinin; ikinci bölümde ise, rûhun korunması, hastalık ve tedâvileri hakkında bilgi verilmektedir.

Birinci kısım kendi arasında on dört bölüme, ikinci kısım da sekiz bölüme ayrılmıştır.

Ebû Zeyd’in yazdığı eserlerden isimleri bize ulaşanların bâzıları şunlardır:

1) Kitâbu Emed-il-Aksâ fil-Hikmeti, 2) Kitâbu Beyâni Vücûh-il-Hikmeti fil-Evâmiri ven-Nevâhi-iş-Şer’iyyeti: İslâm dîninin emir ve yasaklarındaki muhtelif hikmet ve faydaların incelenmesi ile ilgilidir. 3) Kitâbun fil-Hilâf, 4) Kitâb-üs-Siyâset-il-Kebîr, 5) Aksâm-ül-Ulûm, 6) Şerâi-ul-Edyân, 7) Kitâb-us-Siyâset-is-Sagîr, 8) El-Esmâ vel-Künâ vel-Elkâb, 9) Mâ Yasıhhu min Ahkâm-in-Nücûm, 10) Fedâilü Belh, 11) Nazm-ul-Kur’ân, 12) Edeb-üs-Sultan ver-Raiyye, 13) Ahlâk-ul-Ümem, 14) Aksâmu Ulûm-il-Felsefe, 15) Beyânu Vücûh-il-Hikmeti fil-Evâmiri ven-Nevâhi-iş-Şer’iyyeti, 16) El-İlm vet-Ta’lîm, 17) Suvar-ul-Akâlîm-il-İslâmiyye.