Vücûdun eklem bölgelerinde görülen hastalıklar.

1940’lı yıllarda birkaç çeşit olduğu bilinen eklem hastalıklarının bugün yüzü geçkin çeşidi târif edilmiştir. 50 sene önce gut (nekriz) hastalığı için kolşisin ve artritler için aspirin ilâç olarak listeyi tamamlarken, 1940’ların sonunda kortizon ve probenesid artritik hastalıkların tedâvilerine olan ilginin artmasına yol açmışlardır.Kortizon artritlerin en meşhuru romatoid artritin tedâvisinde tavsiye olunmaya başlanmış, probenesid ise penisilinin itrahını geçiktirmek maksadıyla kullanılırken gut sebebi ürik asidin itrahını arttırdığı tesbit edilmiştir ve nekrisin kıymetli ilâcı hâline gelmiştir. Bilâhare fenil bütazon ve indometazin giliştirilmiş aspirin grubu ilâçlar olarak bulunmuşlar ve bu grub nonsteroidal antieflamatuar droglar (NSAID) olarak târif olunmuşlardır. Akut nekristen, akut kondro kalsinosise birçok artritte kullanılırlar. Diğer NSAID ilâçlar meselâ naproksen, tolmetin fenoprofen, ibuprofen, vesulindak bunları tâkib etmişlerdir.Herbiri romatoit artrit olan asteoartroz olsun muhtelif bağdokusu hastalıklarında, yâni kısaca eklem hastalıklarında ayrı tesirlilik sâhibi ilâçlardır.

Bu arada eskiden kabul görmüş altın tuzları, arı ve yılan zehirleri ve klorokin (sıtma ilâç) yeni formüllerle uygulamada kabul görmüşlerdir.

Son 20 yılda kortizon romatoid artritte eski kabulünü kaybetmiştir. Sâdece intraartiküler (eklem içi) enjeksiyonda kullanılır.

Ancak kortizon diğer birçok bağdokusu hastalıklarına âit şiddetli belirti ve rahatsızlıkların bastırılmasında yüksek doz kullanılır.

Bu arada eklem hastalıklarının immün sistem (bağışıklık sistemi) bozuklukları ile ilgisi ortaya çıkmış ve derin olarak anlaşılmıştır. Bu sistemin aşırılıklarının baskılanmasında birçok immünsupressif ilâç; sikloposfancid, azothiopürin, metotrepata ve D-penisillamine eklem hastalıkları için de kullanılmaktadırlar.

En son olarak levamisole ki (aynı zamanda); bir barsak paraziti ilâcıdır; bağışıklık sistemini uyarıcı etkilerinden faydalanmak üzere eklem hastalıklarında kullanılmaktadır.

Eklem rahatsızlıklarının tedâvisinde teşhis ne olursa olsun özel veya genel bir ilâca ilâveten medikal ve cerrâhî uygulamalar da yardımcı olabilir. Bunlar eklem, tendon (kiriş) ve kas gerginliğini azaltıcı tedbirlerdir. Bu destekler arasında dinlendirme, sıcak, atelleme, ekzersiz, aktif ve pasif hareketler, masaj, traksiyon (çekme), hidroterapi (su ile tedâviler), yürüme destekleri, ultrason, psikoterapi, akupunktur, rekonatrüktif ortopedik cerrâhî vb.’dir.

Hafif iltihablı bir görüntü veya enflamasyonsuz bir artrit dahi sistemik hepus eritamatosus, akut romatizmal ateş veya bir akciğer kanserinden kaynaklı lüpertrofik pulmoner osteoartropati belirtisi olabilir.

Eklem hastalığı olarak hastayı yanıltabilen durumlar da vardır.

Meselâ flebit, arterioskleroez gibi damar hastalıkları, selolit ödem gibi cilt hastalıkları, nöropati ki sinir bozukluğu olup, şeker hastalığı, kurşun zehirlenmesi gibi birçok sebebi olabilir; damar tıkanıklıkları sendromları, parkinson hastalığındaki eklem sertliği, myosit vb.

Bunların tefriki ehlinin tecrübesi ile olabilir.

Eklem dışı belirtiler eklem hastalıklarının tanınmasında faydalı olabilir.Nekrizin tofüsleri (cilt altında ürat kristalleri depoları), romatoit artritteki nodüller ve eklem iltihabı yapan belsoğukluğu mikrobuna âit döküntüsü gibi.

Eklem hastalığı ile aynı anda eklem çevresi hastalıkları da olur. Bunların varlığı da teşhisi kolaylaştırır.Kiriş iltihabları, belsoğukluğunda olabilir, romatoit artrit ve diğer sistemik, yâni cümle bedeni tehdid eden hastalık mekanizmalarında da görülebilir. Diz arkası çukuru kistleri diz iltihablarının belirtisidir. Damar basıncı yapabilirler. Orak hücre kan hastalığında ve akciğer kanserinde eklem içine sıvı toplanabilir.

Birçok kereler eklem hastalığı geçicidir, listelerde isim almış hastalık târiflerine uymayabilir ve teşhis edilemeden gelir gider. Nihâî bir teşhis bir hastalık ismi için zorlanılmamalıdır. Geçici bir teşhis ile tedâvi yapılabilir. Bu hal biraz da eklem hastalıkları grubuna mahsustur. Bu arada diğer şüpheli teşhisler de araştırılır. Beden ilminin büyük kısmı hâlâ bir muammadır. Atipik ve varılamamış teşhislerde daha ziyâde sistemik hastalıklar akla gelmelidir.

Bâzı durumlar ânında müdâhale isterler. Kanlı eklem sıvısı kırık ve kanser ile ilgili olabilir. Yoğun cerahat mikrobik olduğunu düşündürür ve hemen antibiotik ister ve cerahat akıtılmalıdır.

Eklemin görüntüsü (şiş mi, kırmızı mı, deforme mi), ellenmesi (sıcak mı, gergin mi), hareketleri (her eklem için normal olarak tesbit edilen hareket mahdudiyet sınırlarının değişiklikleri) teşhise götürür.