Alm. (Schrumpf-), (Trocken) riss (m), Fr. Gerçure (f) de la main, İng. Hand cracking. El ve ayak derilerinin yarılması. Bilhassa kuru ciltlerde, soğukla fazla teması olanlarda daha sık görülür. İlk önceleri ince ince olan yarıklar zamanla büyür. Sık sık kanar. Çatlak yerlerin soğuktan temâsının kesilmesi, ıslak bırakılmaması, ilk alınacak tedbirlerdir. Küçük bir şişeye limon sıkılıp, üzerine iki misli gliserin konup çalkalanır. Gece yatarken çatlak yerler bununla oğulur. Çatlaklar geçene kadar parfümlü bir el kremi kullanılmamalıdır. Çünkü parfümün ilâveten tahriş edici bir etkisi olabilir.
Eller sıcaklık ve mevsim değişikliklerine, kimyasal maddelere, darbelere, mikroplara, sık olarak maruz kaldığı için bakımı önemlidir. Nitekim İslâmiyette de yemekten önce ve sonra el yıkamak önemli bir sünnettir. Hadîs-i şerîfte; “Yemekten evvel elleri yıkamak yoksulluğu, yemekten sonra yıkamak ise günahları giderir.” Diğer bir rivâyette, “Yemekten evvel ve sonra elleri yıkamak fakirliği yok eder.” buyrulmuştur.
Eller temiz ve mikropsuz olmalıdır. Deterjan ve suyun el temizliğinde sık kullanılması cildin üst tabakasını harap eder ve çatlaklara yol açabilir. Bâzı ciltler çatlamaya müsâittir. Hattâ bâzı vak’alarda ağrılı çatlaklar meydana gelebilir. Elleri yıkarken ılık su ve basit bir sabun kullanılmalıdır. Eller kuru bir havluyla (parmak araları ile birlikte) tamâmen ve nâzik bir şekilde kurulanmalıdır. Korunmasız ellerin temizlikte kullanılan kimyâsal maddelere hattâ şampuana mâruz kalması çatlamayı arttırır. Bu tip maddeler üretici firmanın tavsiyesinden fazla bir dozda kullanılmamalıdır. Çıplak eller terpentin, tuz ruhu, petrol ve kuru temizleme sıvıları gibi çözücülerden korunmalıdır.
Elleri korumak için plastik eldivenler kullanılabilir. Fakat bâzı kimselerde bunlar allerji yapabilir. Bu şahıslar plastik eldiveni bir bez eldivenin üzerine giymelidir veya eldiveni 10-15 dakikadan fazla kullanmamalı, eller terleyince çıkarmalıdır. Eldivenin içine sabun, su, deterjan geçmemeli, geçtiyse çıkarılıp kurutulmalıdır. Ellerin kirlenmesine sebeb olan işlerde de eldiven veya koruyucu bir krem kullanılmalıdır.
El çatlaması bâzı deri hastalıklarında da meydana gelebilir. Sedef hastalığı, kontakt dermatit, kimyasal maddeler çatlaklara yol açan sebeplerdendir.
Bu sayfada yer alan bilgilerle ilgili sorularınızı sorabilir, eleştiri ve önerilerde bulunabilirsiniz. Yeni bilgiler ekleyerek sayfanın gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.