Pil gibi bir elektrik kaynağının eksi ucundan çıkan elektronlar bir tel yardımıyla devre elemanlarını dolaşarak kaynağın artı ucuna döner. Böylece elektrik devresi tamamlanır. Devrede kullanılan pil, ampul, anahtar, duy gibi elemanlara devre elemanları denir. Kullandığımız elektrikli aletlerin içinde birçok devre elemanı vardır. Elektrik devreleri şemalarla gösterilir. Devre çizilirken devre elemanları, onlara verilen simgelerden yararlanılır.

Devrede elektronlar, pilin eksi (-) kutbundan, artı (+) kutbuna doğru hareket eder. Buna karşılık devre şeması üzerinde, elektrik akımının yönü, pilin artı (+) kutbundan eksi (-) kutbuna doğru olarak kabul edilir ve gösterilir.

Bir elektrik devresinde herhangi bir noktada devreden geçen akım şiddeti, ampermetreyle ölçülür. Akımın birimi amperdir ve "A" ile gösterilir. Ampermetre, devreye seri bağlanır.

Bir devre elemanı üzerindeki potansiyel fark, yani gerilim, voltmetreyle ölçülür. Gerilimin birimi volttur ve "V" ile gösterilir. Voltmetre, potansiyel farkı ölçülecek iki nokta arasına paralel olarak bağlanır. Kendisi de bir üreteç olan pili çok sayıda kullanarak ve seri ya da paralel bağlayarak değişik gerilim değerlerinde üreteçler yapılabilir. Bir pilin (+) kutbu, ötekinin (-) kutbuna gelecek şekilde bağlanırsa, birincinin eksi (-) kutbu ve ikincinin artı (+) kutbu açıkta kalır. Elde edilen sistem yine (+) ve (-) kutupları olan daha güçlü bir pil demektir. Bu şekilde birleştirilmiş pillerden oluşan sisteme batarya bu tür bağlamaya da seri bağlama denir.

Ampul bulunan bir elektrik devresinde, elektrik akımı veren bataryadaki pil sayısı arttıkça, ampulün parlaklığı artar. Seri bağlı piller, tek bir pile göre daha çok akım verir. Bataryanın aşınma süresi, bataryadaki bir pilin aşınma süresiyle aynıdır.

Pilin artı (+) kutupları bir noktaya, eksi (-) kutupları bir noktaya gelecek şekilde yapılan bağlamaya da paralel bağlama denir.

Paralel bağlı bir devrede, pillerden birinin çıkarılması, ampulün parlaklığını etkilemez. Ampul bir pile bağlıyken de, paralel bağlı iki pile bağlıyken de aynı parlaklıkta yanar. Ama paralel bağlı iki pilden oluşan batarya, bir pilin iki katı süre akım verir.

İLGİLİ KONULAR

Elektrik