Elektrik enerjisi üreten büyük tesislere verilen ad. Santrallerde elektrik üreten düzeneklere jeneratör denir. Jeneratör hareket enerjisini elektrik enerjisine çevirir. Jeneratörün hareketi için gerekli enerji, değişik kaynaklardan sağlanır. Bu kaynaklara göre elektrik santrallerinin yapısı ve adı değişir.

Üç çeşit elektrik santrali vardır:

1. Hidroelektrik santral

2. Termik santral

3. Nükleer santral

Hidroelektrik santrallerde, suyun yüksekten düşürülmesinden sağlanan hareket enerjisi elektrik enerjisine dönüştürülür. Akarsular üzerine kurulan barajlarda su depolanır. Yüksekten düşürülen su, türbin ve ona bağlı olan jeneratörü döndürür. Jeneratörde, hareket enerjisi elektrik enerjisine dönüşür. Hidroelektrik santraller temiz enerji kaynaklarıdır.

Termik santraller, yakıt kullanılarak elektrik üretilen santrallerdir. Yakıt olarak kömür, petrol ya da doğal gaz kullanılır. Yanan yakıt suyu ısıtır. Isınan su buharlaşır. Buhar basıncından yararlanılarak türbin döndürülür. Türbin de jeneratörü döndürür. Jeneratör elektrik üretir. Termik santraller, temiz elektrik kaynağı değildir. Kömür ve petrolün yanmasıyla çıkan dumanda, zehirli gazlar ve zararlı parçacıklar vardır. Bunlar havaya karışarak çevre kirliliği yaratır.

Nükleer santraller, radyoaktif madde atomlarının parçalanmasından elde edilen enerjiyle çalışır. Bu santrallerin işleyişi de termik santrallerdeki gibidir. Burada su, radyoaktif maddeden elde edilen ısıyla buharlaştırılır. Basınçlı su buharı, buharda türbini döndürür. Dönme hareketi jeneratöre iletilir ve jeneratörden elektrik elde edilir. Ülkemizde henüz nükleer santral yoktur. Gelişmiş birçok ülkede, elektrik üretiminde nükleer santrallerden yararlanılır. Nükleer santraller termik santraller gibi çevreyi kirletmez. Ancak yakın bir geçmişte Rusya'daki Çernobil nükleer santralinde olduğu gibi bir kaza meydana gelirse, canlılar için tehlikeli olan radyasyon ve serpintileri çevreye yayılabilir. Bu nedenle bu santrallerde çok ciddi güvenlik önlemleri alınmalıdır.

İLGİLİ KONULAR

Elektrik