Alm. Europaischer Geld System (m), Fr. Systeme (m), monetaire Europeen İng. European Monetary System. Avrupa devletleri arasında “birleşme yoluyla barış” düşüncesinden hareket edilerek, üye devletlerin kabul ettiği para sistemi. 4 Aralık 1978 yılında Fransa devlet başkanı Valery Giscard d’Estaing’in teklifiyle İngiltere, F. Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika, Danimarka, İrlanda, İtalya, Lüksemburg’dan ibâret dokuz Batı Avrupa ülkesinin kabul etmesiyle EMS (Avrupa Para Sistemi) yürürlüğe girmiş oldu.

EMS, Avrupa’yı dengeli bir “para bölgesi” haline getirmeyi, millî paraların korunması ve daha dengeli bir mâlî politika izlenmesini sağlamak amacını taşımaktadır. Gerçek maksat, ülkelerin öncelikle topluluğa üye ülkelerin “ekonomik birliğini” gerçekleştirmeyi, gelecek yıllarda da “siyâsî birliği” temin etmektir. Sistemin gâyelerinden birisi de üye ülkelerden birinin parasının belli bir mevsim (aralığın) ötesinde dalgalanması hâlinde, bütün topluluk üyelerinin bu parayı elbirliğiyle desteklenmesi ve bu gâyeyle ortak bir fon kurulması da kararlaştırılmıştır.

Alman parasının önderliğinde kurulan bu sistem, bir Avrupa parası meydana getirmiştir. Her ülkenin bir para birimi olduğu gibi EMS’nin birimi “ECU” (European Currency Unit), yâni “Avrupa Para Birimi” ECU başlangıçta İngiltere, Sterlin’in değerinin sistem içinde yüksek oranda tesbit edilmesinin, ihracat ve işsizliği olumsuz yönde etkileyebileceği ve topluluğun tarım politikasının aleyhlerinde işlemesi dolayısıyla katılmamıştı. Yine İngiltere 1984 yılında da topluluğun tarım politikası ve diğer bâzı sebeplerden dolayı, topluluktan ayrılmayı dahi istemiş, Fransa’nın arabuluculuğu sâyesinde ortaklıktaki anlaşmazlıklar kısmen giderilmişti. Yine üye ülkelerin paralarının bir “sepet” meydana getirmesi öngörülüyordu. Yâni bir ATülkeleri “para sepeti”. Bu sepette, topluluk üyesi ülkelerin sâbit miktarlarda paraları bulunacak ve herbir para miktarı ülkenin ticâretini gösterecektir. Bu para birimi banknot olarak basılmayacak, yalnızca bir hesap birimi olarak kullanılacaktır. Ayrıca, bu yeni para birimi döviz kurları mekanizmasının faydası, bir rezerv birimi ve ödeme aracı olacaktır. Kurulan Avrupa Para birimine halen İngiltere ve Yunanistan katılmamıştır (1991). Üye ülkelerin paralarının o ülkenin toplam döviz rezervi, ekonomik gücü, mal ve hizmet ihrâcâtındaki ağırlığı gibi sebeplere bağlı olarak şöyle olmakta:

Paraların ECU içindeki yüzdeye karşılık ağırlığı % olarak gelen değerler:

¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾¾

Alman Markı 27,3 0,828

Fransa Frangı 19,5 1,15

İngiliz Sterlini 17,5 0,0855

İtalyan Lireti 14,0 109,0

Hollanda Florini 9,0 0,286

Belçika Frangı 7,9 3,66

Danimarka Kronu 3,0 0,217

İrlanda Sterlini 1,5 0,000759

Lüksemburg Frangı 10,3 0,14

Böylece ECU içinde her üye ülke parasının bir “merkezî oranı” bulunuyor. Misâl olarak 1 ECU: (yaklaşık olarak) 2,5 DM’tır. “Avrupa Para Sistemi” EMS sâyesinde şu faydaların sağlanması düşünülüyor:

-Bankalar ve işletmeler uzun süreli işlemlerini (özellikle yatırımlarını) daha kolayca tasarlama imkânına kavuşabilecekler.

-Tüketimde büyük kitleler meydana getiren insanlar açısından önemli olan enflasyon önlenebilecek.

- Dengeli bir politika hayatı sağlanacak.

-Spekülasyonlar önlenecek.

-Üye ülkelerin ihrâcât ve ithâlâtlarında denge sağlanacak, kur farkları ve enflasyon korkusu olmayacağı için işbirlikleri gelişecek.

Avrupa Birleşik Devletleri, kurma çalışmalarından biri olan Avrupa Para Sistemi, geleceğin ortak parasının esası olacaktır.