Güneybatı Anadolu'nun başlıca akarsularından biridir. Uzunluğu 120 km., yağış alanı 1200 km2 dir. Çayın kaynakları, kalker yapılı Kızılcadağ ( 2600 m.) dadır. Bu çevrenin dağlarından ve Yazır gölünden (1500 m.) inen derelerle beslenen çay, daha sonra birçok gür kollarla beslenerek, Seki ovasına iner. Yukarı kesiminde eski bir teknenin alüvyonlu düzlüklerinde ve az derinde akar. Bundan sonra dar ve derin, dik yamaçlı ve kapız, kısık gibi adlarla anılan boğazlara girer. Burada çay, 20 km. ye yakın bölümünde, boğaz boyunca gitmenin çok güç olduğu, bazı yerlerinin güneşi bile güç gördüğü, birbirini ardınca çağlayanların sıralandığı bir boğazlar dizisinden geçer. buralara yer yer Karanlık-içi adı verilmiştir. Bu boğazlarda dere ve kaynak sularını da alan Eşen çayı, bir ırmak görünüşü almış bulunur.

Yukarı kesiminin bu dar boğazlı bölümünün bittiği yerdeki Örenköyü yakınından sonra Eşen çayı, doğudaki ve batıdaki dağlardan inen birçok kaynak sularını ve dereleri alır, genişlemiş vadisi içinde akar. Buradaki kollarından Akçay, zaman zaman çok kabararak coşkun aktığından, burada Deliçay adı ile anılır. Daha sonra Eşen çayı, uzun yolu boyunca, geniş vadi tabanı alüvyonlarla dolmuş düzlükler arasında güneye akar, yeni kollarla büyür, Çayağzı denilen yerde denize dökülür. Bu çevrede geniş bir delta ovası gelişmiştir. Eskiçağda, zamanımızdan 2500 yıl önce, şimdiki Kınıköyü yakınında harabeleri bulunan eski Ksanthos şehri, gemilerin yanaşabildiği bir kıyı yerleşmesi iken, bugün deniz kıyısından 8 km. içeride kalmıştır.

Eşen çayının suları boldur. Bunun nedeni, bu çayın suların topladığı bölgede birçok gür karstik kaynakların çıkması, kışın yükseklere bol olarak kar yağması ve alçak yerlere bol bir şekilde kış yağmurlarının yağmasıdır. Eşen çayında zaman zaman ani kabarmalar ve taşkınlar olur, sular çayın aşağı kesimindeki ovalara yayılır. Çaydan, sulamada faydalanılır. Önceleri kereste taşınmasından da yararlanılmıştır. Şimdi bunun yerine kamyonlarla taşınmaktadır.