Alm. Haschisch (n), Fr. Hachisch (m), İng. Hashish. Kendir veya Hint keneviri yâhut esrar otu (Cannabis sativa-Canabis indica) bitkisinin toprak üstü kısımlarından elde edilen reçineli bir madde. Bitkinin çiçekli dal uçları çiçek açtığı zaman toplanır ve gölgede kurutulur. Reçine çiçeklerin altındaki yaprakçıklarda, yapraklarda ve çiçeklerde bulunan salgı tüylerindedir. Reçine miktarı % 15-20’dir.

Gölgede 1,5 ay kuruyan bitki elle ufalandıktan sonra (sarı toz-kaynar) elenir ve avuç sıcaklığında hamur hâlinde yoğurularak çubuk veya levha hâline getirilir. Rengi kahverengi olan bu maddeye “Esrar” (Haşiş) veya (Ganjah) denir. Tütünle karıştırılana “Marihuana” denir. Hint keneviri her iklimde yetişir. Dere kenarları, ıssız yerler ve buğday tarlalarının ortaları en müsait yetiştiği yerlerdir. Bâzıları evlerinin bahçelerine ekerler. Sıcak ve rutubetli yerlerde bolca yetişir.

Esrar tozu elenirken üç kaliteye ayrılır. Birinci kalite esrar tozu, ikinci kaliteye “kara” ve en sona kalana “paspal” denir. Esrar selefon kâğıtlara konarak muhâfaza edilir. Esrar Hindistan’da çiğnenerek yenir. Bâzı yerlerde bal, reçel veya lokum içine konularak yenir. Tütüne karıştırılarak çift kâğıda sarılıp sigara hâlinde (dolma) içilir. Tümbeki ile nargilede kullanılır veya pipoya benzeyen (kabak) denilen bir âletle içilir veya yakılarak dumanı çekilir. Esrar, alışılması kolay ve terki çok zor olan bir uyuşturucudur.

Esrar, uyuşturucuların birasıdır. Nasıl ki alkolizmin ilk basamağı bira ise; esrar da uyuşturucuların ilk basamağıdır. Esrar kullananlar kısa bir müddet sonra bununla tatmin olmazlar, eroin, morfin ve LSD gibi daha şiddetli uyuşturuculara uzanırlar. Esrar eroinmanların ilk atlama taşıdır. Beyaz zehir dünyâsına açılan ilk kapıdır. İlk kullananlarda dolaşım bozukluğu, baş dönmesi, göz bebeklerinde büyüme, ışığa karşı duyarsızlık, kalp atışlarında artma, rüyâ görme ve uyuşukluk normal belirtilerdir. Uzaklık ölçüsü yoktur. Hız ölçüsü değişir. Hızlı yürüyen yavaş yürüdüğünü, yavaş yürüyen uçtuğunu zanneder. Titreme, kulak çınlaması, el ve ayakların soğuması, bulantı, kusma, düzensiz uyku zehirlenmenin ilk belirtileridir. Esrar, merkezî sinir sistemine tesir eder. Düşünme kâbiliyeti kaybolur. Beyin kontrolünü kaybeder. Her türlü suç işlemeye hazırdır. Anarşi ve terörde bu gibi kimseler tercihan kullanılır. İlk kullanmada aşırı duyarlı, saldırganlık, telaş, aşırı üzüntü ve heyecan hâsıl olur. Üstüne gidilirse patlama ve infial olur. Geçici cinnet hâli görülür.

Devamlı kullanmada başta beyin olmak üzere bütün organlar ve canlı dokular vaktinden önce yıpranır. Erken bunama ve çıldırma esrarın nihâî netîcesidir. Esrarkeş kendini beğenir. Suçlarını ve gizli sırlarını ifşâ eder. Rûhî çöküntü, uyuşukluk, miskinlik, melankoli beklenen tezâhürlerdir. Şizofreni gibi akıl hastalığı, zihin karışıklığı, şuur kaybı, uyuşukluk ve deliliğe yol açan esrar aslâ küçümsenmeyecek tehlikeli bir uyuşturucudur. ABD’de 1970’te gençlerin % 17’si uyuşturucu kullanıyordu. Bugün bu miktar 2 mislini aşmıştır. Avrupa’da gençler arasında uyuşturucu alışkanlığı ise ABD’yi geçmiştir. Türkiye’de esrar îmâli, satış ve kullanılması yasaktır. Türk Cezâ Kânunu’nun 404. maddesindeki cezâî müeyyideler uygulanır.

Amerikan ilim adamı ve idârecilerine göre; devleti dışardakiler değil, gerekli tedbirler alınmazsa içerdeki beyaz zehir yıkacaktır. Avrupa’da yapılan istatistiklere göre okul çağındaki yedi çocuktan biri korkunç bir hastalık olan uyuşturucuya mübtelâdır. Bu alışkanlık, Rus ordusu ve gençlerinde de sür’atle yayılmaktadır.