Bağışıklık sistemi, hastalığı yapan antijenle karşılaştığında bu antijeni ortadan kaldıracak olan antikorları üretir. Antijenin tanımlanması ve antikorların üretilmesi bir süre aldığı için bedeninde antijen dolaşan kişi hasta olur. Ancak bir kez antikor yapıldıktan sonra aynı antijen bedene bir kere daha alındığında bağışıklık sistemi hastalığa karşı hazır olduğu için antijeni anında ortadan kaldırır. Bu durumda kişi hasta olmaz, yani hastalığa karşı bağışıklık kazanmıştır. Buna etken (aktif) bağışıklık adı verilir. Aktif bağışıklıkta bağışıklık sisteminin en önemli elemanı lenfositlerdir. Antijenin tanımlanmasından, antijeni ortadan kaldıracak olan antikorun üretilmesine kadar birçok aşamada görev alırlar.

Bir kişi hastalık etkenini rastlantı olarak alabildiği gibi aşı yoluyla da alabilir. Her ikisinde de ortamda antijen bulunmakta ve her ikisinde de beden tarafından antikor sentezi yapılmaktadır. Ancak aşıyla verilen antijen zayıflatılmış formda olduğundan kişinin bedeninde bağışıklık oluşurken daha az hastalanır.