Bir finansman tekniği. Adına factoring, adına. Factor denilen gerçek veya tüzel bir kişi ile, açık hesap esâsına göre müşterisine vâde tanıyarak satış yapan bir mal veya hizmet satıcısı arasında yapılan ve satışı yapılmış mal veya hizmetlerden doğan kısa vâdeli (60-180 gün) alacaklarla ilgili olarak Factor’un aşağıdaki hizmetleri verdiği bir anlaşma veya sürekli düzenlemedir.

Factor:

a) Anında peşin ödeyerek bütün alacakları satın alır,

b) Alacakları tahsil eder,

c) Bu alacaklara ilişkin muhasebe ve defter kayıtlarını tutar,

d) Kendi çıkarı gereği mal veya hizmeti satın alanın (borçlunun) istihbaratını yapar ve elde ettiği bilgileri muhafaza eder,

e) Borçlunun mâlî sıkıntıya düşerek ödeme kâbiliyetini kaybetmesi hâlinde oluşan zararları üstlenir, yâni satıcıyı kötü borçlara karşı korur.

Factoring, satışların açık hesap esâsına göre gerçekleştirilmesi üzerine kurulmuş bir hizmettir. Bu bakımdan açık hesap usûlü satışın ne olduğu üzerinde durmak yerinde olacaktır.

Açık hesap usulü ticâret (open account trade), satıcı ile alıcı arasında mutâbık kalınan bir düzenleme olup alıcının malı teslim aldıktan belirli bir süre sonra, sözgelişi fatura târihinden veya sevk târihinden bir ay sonra, satıcıya ödeme yapmasını öngörür. Satıcı alıcısının ticârî riskini üstlenerek malları doğrudan alıcının adına gönderir. Açık hesap ticâretinin önemli özellikleri şöyle sıralanabilir:

1. Alıcının belirlenen süre sonunda ödemeyi yapabileceği ve yapacağı konusunda satıcının güveni tamdır. Bunun için gerekli tecrübeyi veya istihbârâtı edinmiştir;

2. Alıcının bulunduğu ülkenin ithalat transferlerini ertelemeyeceği veya durdurmayacağı konularında satıcının güveni vardır. Bunun için gerekli ülke istihbaratını edinmiştir veya ihracat kredi sigortası yaptırabilecek durumdadır;

3. Satıcı, alıcısına tanıdığı vâdeyi kaldırabilecek, yâni alıcısına kısa vâdeli satış kredisi açabilecek yeterli mâlî güce sâhiptir veya ihrâcât finansmanı elde edebilmektedir.

Ödeme zamanı geldiğinde alıcı kendi çekiyle, bankasından satın aldığı çekle, banka havâlesiyle veya satıcıyı ziyâreti sırasında nakden satıcıya ödemesini yapar.

Satıcı malları doğrudan alıcının emrine sevketmekle mallar üzerindeki kontrolünü kaybetmekte, ödemenin yapılacağına dâir bir güvencesi bulunmamakta veya ödemenin yapılmasını alıcının sorumluluğuna, hattâ insâfına bırakmaktadır. Kısaca satıcı bu tür bir satış yapmakla alıcının riskini bizzat kendisi üstlenmektedir. Sözkonusu risk üstlenme yönünden açık hesap usulü, diğer ödeme şekilleri, yâni tahsil vesaiki, akreditif ve avans ödeme yanında satıcı açısından en riskli metod olmaktadır.

İşte Factoring hizmeti burada devreye girmekle satıcıyı risk konusunda yalnız bırakmamakta, verilen hizmetin türüne göre riski asgariye indirmekte veya tamâmen ortadan kaldırmaktadır.

Gerek satıcıların bizzat risk üstlenmesi, gerekse factoringin devreye girmesi ile riskin factorlerce üstlenilmesi sürecinde mevcut risk unsurunun daha kolay değerlendirilebilmesi sebebiyle factoringin paraları konvertibl olan gelişmiş ülkeler arasında yaygınlaşmasını normal karşılamak gerekir. Nitekim İngiltere’nin A.T. ülkeleriyle yaptığı ticâretin % 60’ının açık hesap usûlü ile yapıldığı görülmektedir.