On yedinci asır divan şâirlerinden. İstanbul’da doğdu. Doğum târihi belli değildir. Dukakinzâde ismiyle meşhur oldu. Hayatı hakkında fazla bir bilgi yoktur. Köprülüzâde Fazıl Ahmed Paşanın hazine kâtipliğini yaptı. Mevlevî tarikatına girerek Galata Dergâhı Şeyhi Gavsi Efendiye bağlandı. 1699 senesinde vefât etti. Mezarı Galata Mevlevîhânesindedir. Nihâdî Muhammed Efendi:

Cilve-gâh ola Fasîh’e gülşen-i Dâru’n-Naîm

mısraıyle vefâtına târih düşürmüştür. Ayrıca Şahin Giray’ın:

Göçdi bekâ mülküne Derviş-i Fasîh-i Mevlevî

târihi yazılı mezar taşı da, diğer taşın yanına dikilmiştir. Bu yüzden Ahmed Dede’nin iki mezar taşı vardır.

Ahmed Dede, aynı zamanda devrinin tanınmış hattatlarından olup, ta’lik yazı türünde ustaydı. Minyatür yapmakta da oldukça başarılıydı. Duygu bakımından ince, üslûp yönünden ise tutarlı olan şiirlerinde hattatlığının ve minyatür ustalığının büyük tesirleri görülür.

Ahmed Dede’nin yazdığı eserlerden bâzıları şunlardır:

1) Dîvân: Arapça, Farsça ve Türkçe olmak üzere üç dilde yazılmıştır. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Yazmalar Kısmı, numara 141’de kayıtlıdır. 2) Münâzara-i Gül ü Mül, 3) Münâzara-i Şeb u Rûz, 4) Hüsrev ü Şirin, 5) Mahmud u Ayaz, 6) Behişt-âbâd, 7) Tümbekünâme, 8) Fasih Dede Mecmuası.

Dîvân’ından bir örnek:

Gazel

Gülşenün sensüz gülü sûzende ahkerdür bana
Lâlenün her berki hûn-âlûd hançerdür bana

Rişte-i dil oldı çün biguste-ı dest-i sitem
Dîdeden rîzân olanlar dürr ü gevherdür bana

Lâle-zâr-ı ışk eden sahn-ı fezâ-yı sînemi
Gülistân-ârâ-yı behçet bir gül-i terdür bana

Açıklaması: Gül bahçesinin gülü, sensiz olunca bana ateş parçası gelir; lâlenin her yaprağı kanlı bir hançer gibi görünür. Gönül ipliği, sitem elinin avucunda hep bükülüp durduğu için, bu ipliğe takılmak üzere gözlerden akıp giden inci ve mercandır. Sinemi bir lâle bahçesi hâline getirip onu güllerle süsleyen, bu yeni yetişmiş güzel bir güldür.