Yer kabuğunu oluşturan kayaçların bir yüzey boyunca kırılması ve oluşan iki parçanın birbirine göre göreceli olarak yer değiştirmesi. Tarihsel dönemde deprem oluşturan tüm faylar diri fay olarak adlandırılır. Bu fayların dirilikleri yalnızca yazılı tarihsel kataloglardan değil, aynı zamanda tarihi yapıları etkilediklerini gösteren kanıtlardan da anlaşılabilir. Genç kuvaterner çökellerini (2 milyondan daha yaşlı olmayan) kesen faylar, ötelenmiş genç akarsu yatakları, ötelenmiş akarsu gibi genç jeomorfolojik şekiller oluşturmuş faylar, diri faylardır. Fayların farklı türleri vardır. Bunlardan biri doğrultu atımlı faylardır. Bu tip faylar yeryüzünde 90 dereceye yakın dik bir konumda olan, yerin içine doğru hafifçe eğimlenen ve yalnızca yatay atımın oluştuğu yanal atımlı faylardır. Bu faylar, atımlarına göre sağ ya da sol yönlü olabilirler. Kuzey Anadolu fayı, sağ; Doğu Anadolu fayı ise sol yönlü doğrultu atımlı faylardır.

Bir diğeri normal atımlı faylardır. Normal atımlı faylarda fay düzlemiyle yatay düzlem arasında belli bir açı vardır. Bu düzlemin bir tarafındaki blok yükselirken diğer tarafındaki düşerek eğim yönünde alçalır. Burada hareket yine göreceli olarak gelişir. Bir başka deyişle, bir blok yükselirken diğeri yerinde durabilir ya da bir taraf yerinde dururken diğer taraf düşebilir. Örneğin; 1970 Gediz ve 1995 Dinar depremiyle ilgili faylar normal atılımlı faylardır. Ters atımlı faylarsa, normal faylarda olduğu gibi yatay düzlemle belli bir açısı olan faylardır. Ancak fay düzlemi boyunca olan hareket, eğim yönüne göre ters yönde gerçekleşir ve bloklar birbirine göre yine göreceli olarak yaklaşırlar. Örneğin; 1975 Lice depremiyle ilgili faylar ters atımlı faylardır. Bir başka tür olan verev atımlı faylarsa, fay düzlemi boyunca hareketin ham düşey hem de yatay yönde olduğu faylardır.

İLGİLİ KONULAR

Deprem