Fotosentez yapan, çoğunluğu bir hücreli sucul organizmalar, bitkisel plânktonlar da denir. Fitoplânktonun başlıca bitki grupları mavi-yeşil algler, diyatomeler, esmer algler ve kırmızı alglerdir. Toprağa bağlı olan kara bitkileri gibi, fitoplânkton da karbon dioksit alıp oksijen verir. Klorofil içeren fitoplânkton, gezegenimiz için en önemli oksijen kaynaklarından birisidir.

Tatlı sularda yaşayan fitoplânkton organizmalarda yeşil alglerin baskın olması, göl ve havuz sularının renginin yeşil olmasına neden olur. Okyanuslarda yaşayan fitoplânkton, dolaylı ya da dolaysız olarak bütün deniz canlılarının temel besin kaynağıdır.