Alm. Gastritis (f), Magen-schleimhautent-zündung (f), -katarrh (m), Fr. Gastrite (f), İng. Gastritis. Mîdenin iltihaplarına verilen genel isim. Gastritler, had veya müzmin olabilir. Çabuk gelişen gastritlere had (akut), uzun zamandan beri mevcut bulunanlara da müzmin gastrit denilir. Yakıcı maddeler ve ışınlar sebebiyle meydana gelen had gastritler dışındakilerin, müzminleşmeyeceği kabul edilir.

Had gastritler: Âni olarak teşekkül eden ve çabuk iyileşen gastritlerdir. Belirtileri kısa sürede ortaya çıkar. Sebebi meydana getiren faktör mevcut oldukça, gastrit de devâm eder. Belirtileri arasında mîde ağrısı, mîdede dolgunluk hissi, iştahsızlık, bulantı, kusma veya ağızdan kan gelmesi olabilir. Had gastritin sebepleri arasında alkol, aspirin ve benzeri maddeler, dijital cinsi kalp kuvvetlendirici ilâçlar, iyod, kafein, demir tuzları, baharat, röntgen ışınları, asit ve alkaliler, çok sıcak yemek, aşırı ve sıcak çay, heyecan stresleri ve gıda zehirlenmeleri bulunur. Teşhisi; ancak gastroskopi (özel bir boru sistemi ile mîdenin gözlenmesi) ve biopsi (aynı sistemle mîdeden parça alınması) ile konur. Bunun dışında konan teşhis îtibârî ve ihtimâlîdir. Kanamalı vak’alarda mîde buzlu suyla yıkanır, asit ifrazatını önleyici ilaçlar, asit gidericiler kullanılır.

Gastrit için soğuk su iyi gelir. Azar azar sık sık içilir. Karbonatlı su karıştırılmış süt içilir. Bir kaç gün sonra azar azar yiyecekler verilir. Her türlü sebze, kahve, çay, baharatlı şeyler, alkolün herçeşidi ve aspirin yasaktır.

Müzmin gastritler: Mîdenin büyük bir kısmını ilgilendiren uzun süreli iltihaplardır. Kadınlarda erkeklerden daha çok görülür. Sebeb olarak bâzı hususlar ileri sürülmekte ise de, hiçbiri kat’î olarak gösterilememiştir. Alkol alımı, sıcak çay, baharat, acı biber, tütün, guatr, allerji, ışınlar, demir eksikliği bunlardan en önemlileridir. Uzun zaman ciddi belirti vermez. Bâzan yemeklerden sonra dolgunluk ve ağrı görülür. İştahsızlık, kilo kaybı, kusma ve kanama da görülür. Atrofik gastrit denilen müzmin mîde iltihabı, kanser öncüsü olması bakımından önemlidir. Tedâvîsi pek özellik göstermez. Kansızlık ortaya çıkması hâlinde bunun tedâvisi yapılmalıdır. Teşhis, kesin olarak ancak endoskopik biyopsiyle konulabilir.