Alm. Gastroenteritis, Magen-Darm-Entzündung (f), Fr. Gastro-enterite (f), İng. Gastroenteritis. Mîde ve barsağın iltihaplarına verilen genel isim. Gastroenterite sebeb olan birçok âmil bulunmasına rağmen, besin zehirlenmeleri şeklinde görülmesi daha sıktır. Sebepleri arasında alkolizm, sıtma, had karaciğer iltihabı, bâzı yiyeceklere karşı hazım sistemi mukozasının aşırı hassas olması sayılabilir. Bâzı virüsler de gastroenterit tablosu ortaya çıkarabilir. Kimyâsal maddelerden arsenik ve böcek zehirleri de sık olarak gastroenterit yaparlar. Besin zehirlenmelerinde en çok görülen mikroplar “stafilokok”, “salmonella” ve “clostridium” cinsi bakterilerdir.

Karında bir rahatsızlık ve sıkıntı hissiyle başlayan gastroenteritte genellikle olaylar hızlı gelişir ve bulantı, kusma, ishal, karında kramplar, ateş yükselmesi tâkip eder. Kusma ve ishallerin şiddetli olması hâlinde kaybedilen su, vücudu şoka götürebilir. Ayrıca bâzı ağır vakalarda kusmuk ve dışkıda kan görülebilir.

Gastroenteritlerin bir çoğunda kusma ve ishâl 2-4 günde sona erer ve hastada iyilik hâli geri döner. Salmonella cinsi bakterilerden dolayı olanlarda belirtiler aylarca sürebilir.

Hafif seyreden vak’alar evde istirahat ve basit tedbirler ile geçiştirilebilir. İlk saatlerde sâdece bol su içmeli ve hiçbir şey yemeyerek sindirim sisteminin toparlanıp kendisine gelmesine yardım etmelidir. İshali önleyici basit bir ilâç alınabilir. Belirtilerde kısa sürede bir düzelme görülürse bisküvi, reçel, sulu çorbalar gibi muharriş olmayan (tahriş etmeyen) yiyecekler verilebilir. Çay, meyve suyu, kahve ve benzeri maddeler belirtileri yeniden uyandırabilir.

Şiddetli karın ağrısıyla berâber dışkılamada kan olması, genel durumun bozulması ve kimyâsal veya bitkisel bir zehirin alındığı bilinen durumlarda, en kısa zamanda bir hekime başvurmalıdır. Gereksiz yere ve şuursuz antibiyotik almak faydasız, hattâ çok kere zararlı olmaktadır.