Alm. Gasuhr (f) (m), Fr. Comteur (m) a gaz, İng. Gas meter. Gazın hacim olarak akma miktarını ölçen araç. Kullanma maksadına göre çeşitli tipte îmâl edilirler. Evlerde küçük tipte, pozitif yer değiştirmeli sayaçların kullanılmasına karşılık, büyük tüketim merkezlerinde, gazın meydana getirmiş olduğu basınçtan istifâde edilerek dönen, orifizli (delikli) ve ısı kapasiteli sayaçlar kullanılır. Bunların yanında parayla çalışan tipler de yapılmıştır.

Teknikte ilk gaz sayacının kullanılması, 1815 yılından sonra olmuş ve sulu olarak adlandırılan gaz sayacı kullanılmıştır. Bunların yapılış esası, ölçme tamburu, gövde ve sayaç mekanizmasından meydana gelmektedir. Ölçme tamburu üç veya dört radyal bölmeden yapılmış olup, aynı zamanda bir eksen etrafında dönebilecek şekilde gövdeye yataklanmıştır. Tambur yarıya kadar su veya sıvı ile dolu, bir kap içine yerleştirilmiştir. Havagazı, sayacın küçük bölmeleri içindedir. Gaz sarfiyatı başladığı zaman, bu küçük bölmeler, gazın akışının etkisiyle, eksenin çevresinde ve bir bütün hâlinde dönerler. Bu dönüşle birlikte, metreküp bölüntülü sarfiyat göstergesi de çalışmaya başlar.

Gaz bölmeleri, sayacın giriş ve çıkış ağızlarıyla nöbetleşe olarak bağlantılıdır. Ağızların açılıp, kapanması hidrolik bir sistem vasıtasıyla olmaktadır.

Sulu sayaçlar basit yapılı olmasına karşılık, doğru olarak çalışması, içindeki suyun seviyesinin sürekli olarak aynı kalmasına bağlıdır. Suyun buharlaşması çeşitli arzu edilmeyen meseleler ortaya çıkarır. Ayrıca, buharlaşan su, gaz boruları içinde gazın cep yapmasına sebebiyet verir. Bu durum yanma esnâsında “titrek alev”e yol açar. Kışın ise, donma hâdisesi olur. Bütün bu sebeplerden dolayı sulu gaz sayaçlarının yerine uzun yıllar hassâsiyeti bozulmayan yalın ıslak sayaçlar yapılmıştır. Bu sayaçlar aynı zamanda diğer sayaçların ayarlarının yapılmasında kullanılır.

Kuru sayaçlarda, ıslak sayaçlarda bulunan mahzurlar olmaz. Bunlarda sayaç bölmesi, gaz geçirmez hareketli körükle ikiye ayrılmış bir kasadır. Bir dağıtım çekmecesi vasıtasıyla bu bölmelerden, bir tanesi sayaca giren gazla, diğeri ise sayacın çıkış ağzıyla bağlantılıdır. Gazın basıncının etkisiyle körük açılır. Bölmelerden biri boşalırken, diğeri gazla dolar. Boşalma sona erince, aynı işlem bu defâ tersine olarak tekrarlanır. Bu işlem periyodik olarak devâm eder.