İmam Gazi Muhammed, Avar asıllı olan ve 1793 yılında Gimri'de doğan İmam Gazi Muhammed, Kafkasya'da müridizmin ve gazavatın İmam Mansur'dan sonraki ikinci önderidir. Alçak gönüllü, az konuşan fakat hatip ve kararlı bir imam olarak bilinir.Medresede İslami ilimleri tahsil etti, Arapçayı öğrendi. Hocası Gazi Kumuk asıllı Said Harekani'ydi.

Nakşibendi tarikatının mürşitlerinden Küralı Muhammed ve Şeyh Cemaleddin ile irtibata geçerek, tarikat içinde kısa zamanda büyük bir yer edindi. Bütün halkın iştirakiyle başkaldırmanın başarısına inanan Gazi Muhammed, 1829'da 36 yaşındayken neşrettiği "İkamet'ül Burhan Ala İrtidadi Ürefa-i Dağıstan" adlı eseriyle büyük ilgi gördü. Camilerdeki bağımsızlığa ilişkin siyasal vaazlarıyla çevresine 3000 kişi topladı. 1829 yılında imam seçildi. Çalışma merkezi olarak Gimri'yi seçti, muhalif grupları söz ve gerektiğinde kuvvet kullanarak yola getirdi.

İmamet makamında bulunduğu 1829-1832 yılları arasında bağımsızlık mücadelesinin en büyük engeli olarak gördüğü Avar hanlarının merkezi Hunzah'a, Tarko/Tarku'ya ve Çeçenistan'a seferler düzenledi.

14 Şubatı 1830'da Hunzah saldırısında kuvvetlerinin yarısını Şamil'in komutasına verdi.Bahu Bike idaresinde hanlık, şiddetli bir savunma yaparak İmam Gazi Muhammmed'e bağlı 200 kişiyi şehit etti ve 60 kişiye de esir aldı. Bu suretle bu hanlık merkezi Rusların güvenini bir kez daha kazanmış oldu. 1831'de İmam artık doğrudan Ruslarla çarpışmaya başladı. Bornaya Venizagnoya kalesinde Ruslara öldürücü darbeler indirdi. 17 Ekim 1832'de her taraftan kuşatılan Gimri'nin bütün imkansızlığına rağmen direnmeye devam etti. Beraberindeki 15 mücahit ile birlikte şehit oldu, ağır yaralı olarak kurtulan bir kişi vardı: İmam Şamil.Gazi Muhammed'in imamlığı 1829-1832 yılları arasında 3 yıl sürdü. Daha sonra yerine imam olarak Hamzat Bek, ondan sonra da İmam Şamil geçti.

İmam'ın görüşleri

Gazi Muhammed, imamlığı üstlendiğinde şu görüşler doğrultusunda halkı bilinçlendiriyor:"Dağlının ilk görevi özgürlük uğrunda gazavat, yani kutsal cihat olmalıdır. Dağlının ikinci görevi, bireyin, ailenin, toplumun ulusun ve devletin yaşamını yöneten şeriata uymak ve saygı göstermek olmalıdır. Dağlı kimsenin tutsağı olamaz, kimseye haraç vermez. Yasa karşısında herkes eşittir. Dağlı tütün ve uyuşturucu madde kullanmamalıdır. Ruhunu ibadetle beslemeli, güçsüz olmamalı ve eğlencelere karışmaktan çekinmelidir.

HAKKINDA YAZILANLAR

1.Dağıstan Kılıçlarının Parlaması

İmam Gazi Muhammed

Nur Muhammed Muhammed

Tahir Muhammed

İmam Şamil'in Mektupları

(Mağarul Halçabazul Parkhi)

Muhammed Tahir el-Karaki

İnsan Yayınları /Tarih Dizisi

Gimri, 28 Eylül 1838

"Ben, Kafkasya'nın hürriyeti için silaha sarılan muhariplerin en hakiri Şamil, Tanrı'nın himayesini Çarların efendiliğine feda etmemeğe ahdeden özü-sözü doğru bir Müslüman'ım. Çar Birinci Nikola'yı tanımadığımı, onun iradesinin bu sarp dağlarda sökmeyeceğini General Klugenav'a anlayabileceği bir dilden tekrar tekrar söylemiştim. Sanki bu sözler taşa söylenmiş gibi, Çar ile görüşmek üzere beni hala Tiflis'e davet edip duruyorunuz. Bu davete asla icabet etmeyeceğimi şu mektubumla son defa olarak size bildiriyorum. Bu yüzden fani vücudumun parça parça kıyılacağnı bilsem bu kat'i kararımı asla değiştirmeyeceğim. Cevabım ise bundan ibarettir. Nikola'ya ve kölelerine böylesine malum ola."