Alm. Guerilla (f), Kleinkrieg (m), Partiasnenkampfe (pl), Fr. Guerilla (f), İng. Guerilla. Düzenli bir orduya karşı, dağınık küçük topluluklar tarafından yapılan bir çeşit savaş. Düşmanı yıpratmakla görevli hafif silâhlarla donatılmış askerî birlik.

Gerilla İspanyolca “küçük harp” demek olup, Napolyon’a karşı gösterilen mukâvemetten doğmuştur. Genellikle “partizan” veya “halk savaşçısı” diye isimlendirilir. Gerilla en eski harp şekillerinden biridir. Hedefi, direnişe mukâvemettir.

Harplerde düşmanı aldatmak, arkadan vurmak, bozguna uğratmak ve muhârebeden vazgeçirmek için zayıf tarafın karşılıklı çatışmadan kaçınması, çok eski zamanlardan beri uygulanan bir kâidedir. Küçük harp, yıkıcı savaş, gizli savaş ve gerilla savaşı isimlerini alan bu silâhlı çatışmalar aralarında, küçük farklar olmasına rağmen, aynı şeyi ifâde etmektedir. Geniş boyutlu küçük harp ilk defâ yeniçağda Kuzey Amerika’nın bağımsızlık savaşında görüldü. Milletlerin kuruluş mücâdelelerinde sık sık görülen gerilla savaşları o günkü şartlara göre yapılmaktaydı.

Gerilla savaşının değişik bir usûlü de Osmanlılar Balkanlara, Avrupa içlerine yerleştikleri zaman yerli halk tarafından yapılmıştır. Dağlara çıkanlar, baskınlar sûretiyle mücâdelelerine devâm etmek istemişler, fakat bunlar Osmanlı Akıncıları tarafından kısa zamanda ortadan kaldırılmışlardır. Balkan Harbinden önce Bulgar,Yunan ve diğer halkın yaptığı bir nevi gerilla savaşlarında çok sayıda Türk çocuk, ihtiyar ve kadınını acımasız ve gaddar bir şekilde şehid etmişlerdir.

Birinci Dünyâ Harbinin sonuna kadar gerilla savaşı büyük bir yan faaliyet olarak görülmüştür. Halkı etkilemek ve halkta güvensizlik uyandırmak maksadıyla, bağımsız terör hareketi olarak o zaman bilinmemekteydi. Rusya’da komünistlerin idâreye hâkim olması ile gerilla savaşları esasta değişikliğe uğradı.

Marksist düşünceye göre gerilla savaşı, bir aracıdır. Bunun için Rusya’nın elde etmek istediği bütün devletlerde, yavaştan başlamak üzere önce terör, arkasından gerilla savaşları çok sık görülür. Afrika, Orta ve Güney Amerika’da açıkça görülen gerilla savaşları, bunlardan bâzılarıdır. Afganistan’ın Ruslar tarafından işgâlinden sonra sivil halkın dağlara çıkmak sûretiyle gerilla savaşı şeklinde mücâdele sürdürmeleri bu tip savaşın önemini bir daha ortaya koymuştur. Bilhassa dağlık, ormanlık ve çöl bölgeleri bu savaş için çok elverişlidir. Başarılı bir gerilla harbi için uygun bir coğrafik bölge, irtibat desteği ve düzgün bir organizasyon şarttır.

Zamânımızda özel yetiştirilmiş komando tâbir edilen birlikler, gerilla savaşları için ordular tarafından kullanılmaktadır. Düşmanın kontrolü altına düşmüş arâziyi veya belli bölgeleri ele geçirmek için yapılacak askerî harekâttan önce veya sonra onlarla birlikte gerilla savaşı planlanıp yapılabilmektedir. Gerilla birliklerinin düşman üzerindeki etkileri, asıl birliklerin başarısını kolaylaştırmaktadır. Modern savaş tekniği içinde eğitim gören bu birlikler, geleceğin savaşlarında önemli görevler yükleneceklerdir.